Ερώτηση Βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Υλοποίηση των συστάσεων του ΟΗΕ για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών

Αθήνα, 19 Μαρτίου 2024

Βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Υλοποίηση των συστάσεων του ΟΗΕ για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τους κκ. Υπουργούς

Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
Εξωτερικών
Εσωτερικών
Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
Προστασίας του Πολίτη
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
Υγείας
Μετανάστευσης και Ασύλου
Δικαιοσύνης

ΘΕΜΑ: Υλοποίηση των συστάσεων του ΟΗΕ για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών

Η Επιτροπή του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW) δημοσίευσε στις 19 Φεβρουαρίου 2024 καταληκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για την Ελλάδα μετά την εξέταση της εφαρμογής από την Ελλάδα της Διεθνούς Σύμβασης για την Εξάλειψη όλων των μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (N.1342/1983) που έγινε στις 5 και 6 Φεβρουαρίου 2024 στη Γενεύη σε διάλογο με την ελληνική αντιπροσωπεία με στελέχη από τα Υπουργεία σας.1

Στην έκθεση γίνονται αναφορές για την νομοθετική πρόοδο στη χώρα από την προηγούμενη έκθεση το 2013, γίνεται λόγος μάλιστα για την προσχώρηση της Ελλάδας στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη Βία κατά των γυναικών και την Ενδοοικογενειακή Βία το 2018.

Περιλαμβάνονται ωστόσο και μια σειρά από συστάσεις για τη χώρα στην κατεύθυνση της εξάλειψης των διακρίσεων κατά των γυναικών και γενικά για τη βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σταχυολογώντας:

1. Συστήνεται τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα ώστε να ποινικοποιηθεί ρητά η γυναικοκτονία. Γίνεται μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά στην υψηλή συχνότητα ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα και στους χαμηλούς δείκτες δίωξης και καταδίκης των δραστών.
2. Η βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών, ζητείται να διερευνάται και να διώκεται αποτελεσματικά, οι δράστες να τιμωρούνται επαρκώς και οι εντολές προστασίας των θυμάτων να επιβάλλονται και να παρακολουθούνται αποτελεσματικά, με κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
3. Υπενθυμίζεται η υποχρέωση της χώρας να μη διεξάγει επαναπροωθήσεις και να διασφαλίζει ότι γυναίκες και κορίτσια που εισέρχονται στη χώρα θα έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου, ενώ θα λαμβάνεται υπόψη η έμφυλη διάσταση στην αξιολόγηση των αιτήσεων από ειδικά εκπαιδευμένα υπηρεσιακά στελέχη.
4. Συστήνεται εναρμόνιση του Άρθρου 323Α του Ποινικού Κώδικα για την εμπορία ανθρώπων με το Πρωτόκολλο του Παλέρμο (για την πρόληψη και τιμωρία της εμπορίας ανθρώπων, ιδίως γυναικών και παιδιών).
5. Ζητείται από τη χώρα μας να διερευνά και να διώκει άμεσα και να καταδικάζει επαρκώς τους υπεύθυνους για την εμπορία ανθρώπων και να διασφαλίζει ότι οι υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων θα διεκπεραιώνονται εντός αποδεκτού χρονικού πλαισίου. Συστήνεται επίσης στη χώρα μας να μειώσει τον φόρτο των χρονοβόρων διαδικασιών, καθώς και να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την επιτάχυνση της διαδικασίας πιστοποίησης των θυμάτων, ανεξάρτητα από τη συνεργασία των θυμάτων στις προσπάθειες επιβολής του νόμου, και να διασφαλίσει ότι τα θύματα ενημερώνονται και τους παρέχεται κατάλληλη περίοδος περισυλλογής και ανάκαμψης.
6. Ζητείται από τη χώρα μας καταπολέμηση των γάμων παιδιών και των αναγκαστικών γάμων και κατάργηση όλων των εξαιρέσεων του Αστικού Κώδικα για γάμους σε ηλικία μικρότερη των 18 ετών. Προτείνεται και η τιμωρία μελών οικογενειών, κοινοτικών, κρατικών ή θρησκευτικών προσώπων και αξιωματούχων που εγκρίνουν τέτοιες πρακτικές.
7. Ζητείται να προωθείται η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και δημόσια ζωή και σε κέντρα λήψης αποφάσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες της υπαίθρου, στις ανάπηρες, στις γυναίκες Ρομά ή τις γυναίκες της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης.
8. Ζητείται από τη χώρα μας να διασφαλίζει ότι οι καισαρικές τομές διενεργούνται μόνο κατ’ εξαίρεση, όταν αυτό απαιτείται ιατρικά. Στο πλαίσιο μάλιστα της εξασφάλισης πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας με αύξηση της σχετικής χρηματοδότησης, ιδίως για γυναίκες της υπαίθρου ή για γυναίκες με αναπηρίες.
9. Συστήνεται να εισαχθεί στα σχολικά προγράμματα υποχρεωτική εκπαίδευση σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης σχετικά με τις σύγχρονες μορφές αντισύλληψης για τη μείωση της πρόωρης εγκυμοσύνης και την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων.
10. Ζητείται από τη χώρα μας να ενσωματώσει την οπτική του φύλου στις πολιτικές για την καταπολέμηση του HIV/AIDS, επισημαίνοντας μάλιστα την πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των οροθετικών εργαζομένων στο σεξ, επιβάλλοντας αιματολογικές εξετάσεις στις εργαζόμενες στο σεξ και δημοσιοποιώντας τα προσωπικά τους δεδομένα κατόπιν εισαγγελικής εντολής το 2012.

Τέλος, η Επιτροπή του ΟΗΕ ζήτησε από την Ελλάδα να διασφαλίσει την έγκαιρη διάχυση των συμπερασματικών παρατηρήσεών της στους αρμόδιους κρατικούς φορείς σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, Περιφερειών και Δήμων), ιδίως στην Κυβέρνηση, το κοινοβούλιο και το δικαστικό σώμα, ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης εφαρμογή τους.

Κατόπιν των παραπάνω,

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί στο μέτρο των αρμοδιοτήτων τους:

1) Ποια συγκεκριμένα μέτρα πήραν ή σχεδιάζουν να πάρουν άμεσα για την εφαρμογή της καθεμιάς σύστασης της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών και ειδικότερα των 10 βασικών συστάσεων που προαναφέρθηκαν;

2) Πώς έκανε ή προγραμματίζει να κάνει άμεσα η Κυβέρνηση την έγκαιρη διάχυση των συστάσεων στους αρμόδιους κρατικούς φορείς σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, Περιφερειών και Δήμων), ιδίως στην Κυβέρνηση, το κοινοβούλιο και το δικαστικό σώμα;


Οι Ερωτώντες Βουλευτές

Ακρίτα Έλενα
Αποστολάκης Ευάγγελος
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Βέττα Καλλιόπη
Γαβρήλος Γιώργος
Δούρου Ρένα
Ζαμπάρας Μίλτος
Ηλιόπουλος Όθων
Θρασκιά Ουρανία
Καραμέρος Γιώργος
Κασιμάτη Νίνα
Κοντοτόλη Μαρίνα
Μάλαμα Κυριακή
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Νοτοπούλου Κατερίνα
Παναγιωτόπουλος Ανδρέας
Παπαηλιού Γεώργιος
Παππάς Πέτρος
Πούλου Γιώτα
Χρηστίδου Ραλλία

Η ερώτηση σε μορφή pdf:

Πηγή

Επιτροπή του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών: Καταληκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για την Ελλάδα

Επιτροπή του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών

19 Φεβρουαρίου 2024

Καταληκτικές παρατηρήσεις επί της συνδυασμένης όγδοης και ένατης περιοδικής έκθεσης της Ελλάδας*

1.        Η Επιτροπή εξέτασε τη συνδυασμένη όγδοη και ένατη περιοδική έκθεση της Ελλάδας (CEDAW/C/GRC/8-9) κατά την 2041η και 2042η συνεδρίασή της (βλ. CEDAW/C/SR.2041 και SR.2042), που πραγματοποιήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2024

          A.     Εισαγωγή

2.        Η Επιτροπή εκτιμά την υποβολή από το Κράτος μέλος της συνδυασμένης όγδοης και ένατης περιοδικής έκθεσης που συντάχθηκε σε απάντηση στον κατάλογο θεμάτων πριν από την υποβολή της έκθεσης (CEDAW/C/GRC/QPR/8), καθώς και στην έκθεση παρακολούθησης της προηγούμενης περιοδικής έκθεσης (CEDAW/C/GRC/CO/7/Add.1). Χαιρετίζει την προφορική παρουσίαση της αντιπροσωπείας και τις περαιτέρω διευκρινίσεις που δόθηκαν σε απάντηση των ερωτήσεων που τέθηκαν προφορικά από την Επιτροπή κατά τη διάρκεια του διαλόγου.

3.        Η Επιτροπή συγχαίρει το Κράτος μέλος για τη διακεκριμένη αντιπροσωπεία του, της οποίας ηγείτο η κυρία Ζαφειρούλα Δημαδάμα, Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στο Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς στη Γενεύη.

           B.     Θετικές πτυχές

4.        Η Επιτροπή χαιρετίζει την πρόοδο που επιτεύχθηκε μετά την εξέταση της έβδομης περιοδικής έκθεσης του Κράτους μέλους το 2013 (CEDAW/C/GRC/CO/7) όσον αφορά την ανάληψη νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, ιδίως την υιοθέτηση:

           (α)      του Νόμου 4604/2019 για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων, την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας, ο οποίος αποσκοπεί στην προώθηση της ισότητας των φύλων και στην αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με τη σεξουαλική και έμφυλη βία,

           (β)       του Νόμου 4706/2020, ο οποίος προβλέπει ελάχιστη ποσόστωση τουλάχιστον 25% ατόμων οποιουδήποτε φύλου στα διοικητικά συμβούλια εισηγμένων εταιρειών,

           (γ)       των Νόμων 4648/2019 και 4604/2019, οι οποίοι εισάγουν ποσόστωση 40% για την εκπροσώπηση των γυναικών υποψηφίων στους εκλογικούς καταλόγους σε κάθε εκλογική περιφέρεια αντίστοιχα για τις εθνικές και τις Ευρωπαϊκές εκλογές,

           (δ)       του Νόμου 4555/2018, ο οποίος εισάγει ποσόστωση 40% για την εκπροσώπηση των γυναικών υποψηφίων στους εκλογικούς καταλόγους για τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές,

           (ε)       του Νόμου 4386/2016, ο οποίος θεσπίζει ελάχιστη ποσόστωση του ενός τρίτου των γυναικών υποψηφίων στην Εθνική Επιτροπή Έρευνας και Καινοτομίας, στα Τομεακά Ερευνητικά Συμβούλια, στα Περιφερειακά Συμβούλια Έρευνας και Καινοτομίας και στις Επιστημονικές Επιτροπές των Ερευνητικών Ινστιτούτων.

5.        Η Επιτροπή χαιρετίζει τις προσπάθειες του Κράτους μέλους να βελτιώσει το θεσμικό και πολιτικό του πλαίσιο με στόχο την επιτάχυνση της εξάλειψης των διακρίσεων κατά των γυναικών και την προώθηση της ισότητας των φύλων, όπως η υιοθέτηση και καθιέρωση των ακόλουθων:

           (α)      του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025,

           (β)       του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία, το 2020,

           (γ)       της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ 2021-2027,

           (δ)       του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της Εμπορίας Προσώπων 2021-2023,

           (ε)       του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση, το 2023,

         (στ)     του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια, το 2023.

6.        Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, κατά την περίοδο που μεσολάβησε από την εξέταση της προηγούμενης έκθεσης, το Κράτος μέλος προσχώρησε στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας Κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης), το 2018.

          Γ.     Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης

7.        Η Επιτροπή επικροτεί τη διεθνή υποστήριξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και ζητεί την υλοποίηση της de jure (νομικής) και de facto (ουσιαστικής) ισότητας των φύλων, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης, καθ’ όλη τη διαδικασία εφαρμογής της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η Επιτροπή υπενθυμίζει τη σημασία του Στόχου 5 και της ενσωμάτωσης των αρχών της ισότητας και της μη διάκρισης σε όλους τους 17 Στόχους. Προτρέπει το Κράτος μέλος να αναγνωρίσει τις γυναίκες ως την κινητήρια δύναμη της βιώσιμης ανάπτυξης του Κράτους μέλους και να υιοθετήσει σχετικές πολιτικές και στρατηγικές για το σκοπό αυτό.

          Δ.     Κοινοβούλιο

8.        Η Επιτροπή υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο της νομοθετικής εξουσίας στην εξασφάλιση της πλήρους εφαρμογής της Σύμβασης (βλ. A/65/38, δεύτερο μέρος, παράρτημα VI). Καλεί το Ελληνικό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με την εντολή του, να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την εφαρμογή των παρόντων συμπερασματικών παρατηρήσεων μέχρι την υποβολή της επόμενης περιοδικής έκθεσης στο πλαίσιο της Σύμβασης.

           E.     Κύριοι τομείς ανησυχίας και συστάσεις

Καθεστώς και προβολή της Σύμβασης, του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου και των γενικών συστάσεων της Επιτροπής

9.        Η Επιτροπή σημειώνει τις δραστηριότητες κατάρτισης και ευαισθητοποίησης του κοινού και την ανάπτυξη ικανοτήτων για το δικαστικό σώμα και την αστυνομία σχετικά με τη Σύμβαση και το Προαιρετικό Πρωτόκολλο. Ωστόσο, σημειώνει με ανησυχία ότι οι γυναίκες, ιδίως οι γυναίκες της υπαίθρου, οι γυναίκες που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες και οι γυναίκες με αναπηρία, συχνά δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους βάσει της Σύμβασης και τα μέσα που είναι διαθέσιμα για τη διεκδίκησή τους.

10.      Η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

       (α)      Να ευαισθητοποιήσει τις γυναίκες σχετικά με τα δικαιώματά τους που απορρέουν από τη Σύμβαση και τα ένδικα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για να διεκδικήσουν παραβιάσεις των εν λόγω δικαιωμάτων και να διασφαλίσει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τη Σύμβαση, το Προαιρετικό Πρωτόκολλο και τις γενικές συστάσεις της Επιτροπής είναι προσβάσιμες σε όλες τις γυναίκες σε προσβάσιμες μορφές,

           (β)       Να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού για την εφαρμογή των παρουσών συμπερασματικών παρατηρήσεων και να εμπλέξει μη κυβερνητικές οργανώσεις που προωθούν τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων στις εργασίες του μηχανισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις τέσσερις βασικές ικανότητες ενός εθνικού μηχανισμού για την υποβολή εκθέσεων και την παρακολούθηση, δηλαδή τη δέσμευση, το συντονισμό, τη διαβούλευση και τη διαχείριση πληροφοριών,

        (γ)       Να διασφαλίσει ότι η Σύμβαση, η νομολογία της Επιτροπής και οι γενικές συστάσεις της αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της συστηματικής ανάπτυξης των ικανοτήτων όλων των δικαστών, εισαγγελέων και δικηγόρων, ώστε να μπορούν να εφαρμόζουν άμεσα ή να επικαλούνται τις διατάξεις της Σύμβασης σε δικαστικές διαδικασίες ή να ερμηνεύουν την εθνική νομοθεσία υπό το πρίσμα της Σύμβασης, καθώς και της κατάρτισης κυβερνητικών αξιωματούχων, αστυνομικών και άλλων αξιωματούχων επιβολής του νόμου.

Νομοθετικό πλαίσιο

11.      Η Επιτροπή σημειώνει ότι το Κράτος μέλος έχει υιοθετήσει ένα πλαίσιο νόμων και πολιτικών για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και την προώθηση της ισότητας των φύλων, και αναγνωρίζει το πρωτοποριακό έργο του για την κατοχύρωση της ισότητας ενώπιον του νόμου. Ωστόσο, ανησυχεί για την περιορισμένη αποτελεσματικότητα και την ανάγκη παρακολούθησης και αξιολόγησης αυτών των νόμων. Η Επιτροπή ανησυχεί περαιτέρω για την έλλειψη αποτελεσματικής εφαρμογής της αρχής της διατομικότητας για την αντιμετώπιση των διατομεακών μορφών διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που ανήκουν σε μειονεκτούσες ομάδες.

12.      Η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

          (α)      Να διασφαλίσει την αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας που απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω φύλου,

           (β)       Να εφαρμόσει την αρχή της διατομικότητας για τη διασφάλιση της πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες για τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων,

           (γ)       Να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις υποθέσεις διακρίσεων εις βάρος των γυναικών, με ανάλυση κατά ηλικία, εθνικότητα, αναπηρία και κοινωνικοοικονομική κατάσταση.

Πρόσβαση των γυναικών στη δικαιοσύνη

13.      Η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία:

         (α)       Τον νομικό αναλφαβητισμό μεταξύ των γυναικών της υπαίθρου, των γυναικών με αναπηρία και των γυναικών που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Mουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, και την απροθυμία των γυναικών να υποβάλουν καταγγελίες για έμφυλη βία και διακρίσεις λόγω της επικράτησης της δικαστικής προκατάληψης λόγω φύλου και των έμφυλων στερεοτύπων μεταξύ του προσωπικού επιβολής του νόμου,

         (β)       Το ότι οι γυναίκες πρόσφυγες, αιτούσες άσυλο και μετανάστριες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη, τα οποία συχνά επιδεινώνονται από την έλλειψη εμπιστοσύνης τους στο δικαστικό σώμα και στις αρχές επιβολής του νόμου ή από το φόβο αντιποίνων.

14.      Η Επιτροπή, υπενθυμίζοντας τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 33 (2015) σχετικά με την πρόσβαση των γυναικών στη δικαιοσύνη, συνιστά στο Κράτος μέλος:

      (α)       Ενίσχυση της γνώσης των γυναικών και των κοριτσιών σχετικά με τα δικαιώματά τους και τα μέσα που είναι διαθέσιμα για τη διεκδίκησή τους, μεταξύ άλλων με την ενσωμάτωση της εκπαίδευσης σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων στα προγράμματα σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και τη διεξαγωγή εκστρατειών νομικού αλφαβητισμού,

       (β)       Επέκταση των μέτρων για την ενημέρωση των γυναικών προσφύγων, αιτούντων άσυλο και μεταναστριών σχετικά με τα ένδικα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους σε περιπτώσεις παραβίασης των δικαιωμάτων τους, μεταξύ άλλων μέσω ειδικών δικτυακών τόπων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σε προσβάσιμες γλώσσες.

Εθνικός μηχανισμός για την προώθηση των γυναικών

15.      Η Επιτροπή επαινεί το Κράτος μέλος για τη σύσταση το 2019 του Εθνικού Συμβουλίου για την Ισότητα των Φύλων (ΕΣΙΦ), το οποίο λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και αποτελείται από εκπροσώπους υπουργείων, ακαδημαϊκών φορέων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Ωστόσο, η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία:

          (α)      Ότι το ΕΣΙΦ, το οποίο λειτουργεί ως ο εθνικός μηχανισμός για την προώθηση των γυναικών, δεν διαθέτει βιώσιμους ανθρώπινους, τεχνικούς και οικονομικούς πόρους για να εκπληρώσει αποτελεσματικά την εντολή του,

       (β)       Ότι, παρά την ξεκάθαρη εντολή του Νόμου για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων 4604/2019 να προωθηθεί η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, η συστηματική εφαρμογή της διάστασης του φύλου και η ενσωμάτωση της κατάρτισης προϋπολογισμού με γνώμονα τη διάσταση του φύλου σε όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες παραμένουν ανεπαρκείς.

16.      Υπενθυμίζοντας την καθοδήγηση που παρέχεται στη Διακήρυξη και την Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου, ιδίως όσον αφορά τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την αποτελεσματική λειτουργία των εθνικών μηχανισμών, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

        (α)      Αύξηση των ανθρώπινων, τεχνικών και οικονομικών πόρων που διατίθενται στο Εθνικό Συμβούλιο για την Ισότητα των Φύλων (ΕΣΙΦ) και ανάπτυξη ικανοτήτων για την ενίσχυση της ειδικής εμπειρογνωμοσύνης του προσωπικού του σε θέματα φύλου, ώστε να μπορεί να συντονίζει αποτελεσματικά τις προσπάθειες για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες,

       (β)       Υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας κατάρτισης του προϋπολογισμού με γνώμονα την ισότητα των φύλων και διάθεση επαρκών δημοσιονομικών πόρων για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών.

Εθνικός φορέας ανθρωπίνων δικαιωμάτων

17.      Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την επαναδιαπίστευση της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) με το καθεστώς “Α” από την Παγκόσμια Συμμαχία Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΠΣΕΘΑΔ), το 2017. Ωστόσο, σημειώνει ότι η Υπο-Επιτροπή Διαπίστευσης ενθάρρυνε την ΕΕΔΑ: (α) να δημοσιοποιεί ευρέως τις κενές θέσεις εργασίας, β) να μεγιστοποιεί τον αριθμό των δυνητικών υποψηφίων από ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών ομάδων και εκπαιδευτικών προσόντων, γ) να προωθεί την ευρεία διαβούλευση ή/και συμμετοχή στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων, ελέγχου και επιλογής, δ) να αξιολογεί τους αιτούντες βάσει προκαθορισμένων, αντικειμενικών και δημοσίως διαθέσιμων κριτηρίων και ε) να επιλέγει τα μέλη να υπηρετούν με την ατομική τους ιδιότητα και όχι εξ ονόματος του οργανισμού που εκπροσωπούν.

18.      Η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να εφαρμόσει τις συστάσεις της Υπο-Επιτροπής Διαπίστευσης για την ενίσχυση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να διασφαλίσει ότι διαθέτει επαρκείς ανθρώπινους, τεχνικούς και οικονομικούς πόρους για την αποτελεσματική και ανεξάρτητη εκτέλεση της εντολής της, σύμφωνα με τις αρχές σχετικά με το καθεστώς των εθνικών θεσμών για την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Αρχές των Παρισίων, που επισυνάπτονται στο ψήφισμα 48/134 της Γενικής Συνέλευσης της 20ής Δεκεμβρίου 1993) και να ζητήσει τη συμβουλή και την τεχνική υποστήριξη του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) για το θέμα αυτό.

Προσωρινά ειδικά μέτρα

19.      Η Επιτροπή αναγνωρίζει τα προσωρινά ειδικά μέτρα που εφαρμόζονται για την επιτάχυνση της επίτευξης της ουσιαστικής ισότητας γυναικών και ανδρών στην πολιτική και δημόσια ζωή. Σημειώνει, ωστόσο, με ανησυχία την απουσία προσωρινών ειδικών μέτρων εκτός από τις εκλογικές ποσοστώσεις, όπως προσωρινά μέτρα για την αντιμετώπιση των διασταυρούμενων μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών της υπαίθρου, των γυναικών που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης και των γυναικών με αναπηρία.

20.      Υπενθυμίζοντας την προηγούμενη σύστασή της (CEDAW/C/GRC/CO/7, παράγραφος 17), η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να λάβει προσωρινά ειδικά μέτρα, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 της Σύμβασης και τη γενική σύσταση Υπ. αριθ. 25 (2004) σχετικά με προσωρινά ειδικά μέτρα, για την επιτάχυνση της ουσιαστικής ισότητας γυναικών και ανδρών, ιδίως όσον αφορά τις γυναίκες της υπαίθρου, τις γυναίκες που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, τις ηλικιωμένες γυναίκες και τις γυναίκες με αναπηρία, σε όλους τους τομείς της Σύμβασης όπου οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται ή βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής και δημόσιας ζωής, της εκπαίδευσης, της απασχόλησης και της υγειονομικής περίθαλψης.

Στερεότυπα και επιβλαβείς πρακτικές

21.      Η Επιτροπή σημειώνει τις προσπάθειες του Κράτους μέλους να καταπολεμήσει τα έμφυλα στερεότυπα και τις επιβλαβείς πρακτικές με εκστρατείες ευαισθητοποίησης. Ωστόσο, εξακολουθεί να ανησυχεί για την επιμονή των βαθιά ριζωμένων στερεοτύπων σχετικά με τους ρόλους και τις ευθύνες των γυναικών και των ανδρών στην οικογένεια και στην κοινωνία, τα οποία υπερτονίζουν τον παραδοσιακό ρόλο της γυναίκας ως μητέρας και συζύγου, υπονομεύοντας έτσι την κοινωνική θέση, την αυτονομία και τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ευκαιρίες των γυναικών. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης με ανησυχία τον σημαντικό αριθμό γυναικών και κοριτσιών στο Κράτος μέλος που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν από ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

22.      Εφιστώντας την προσοχή στην κοινή γενική σύσταση Υπ. αριθ. 31 της Επιτροπής/γενικό σχόλιο Υπ. αριθ. 18 της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού (2019) σχετικά με τις επιβλαβείς πρακτικές, όπως αναθεωρήθηκε, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

    (α)      Να ενισχύσει τα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των εκστρατειών ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης, για την εξάλειψη των στερεοτύπων σχετικά με τους ρόλους και τις ευθύνες των γυναικών και των ανδρών στην οικογένεια και στην κοινωνία,

         (β)       Να συνεχίσει τη συστηματική συλλογή αναλυτικών δεδομένων σχετικά με τη συχνότητα του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και άλλων επιβλαβών πρακτικών στο Κράτος μέλος,

        (γ)       Να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες υποστήριξης που είναι διαθέσιμες για τις επιζήσασες του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, επαρκή χρηματοδότηση της υποχρεωτικής κατάρτισης των επαγγελματιών υγείας και των κοινωνικών λειτουργών σχετικά με τον εντοπισμό και την παραπομπή των γυναικών και των κοριτσιών που κινδυνεύουν από ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στις κατάλληλες υπηρεσίες υποστήριξης, και να διασφαλίσει ότι οι δράστες διώκονται και τιμωρούνται επαρκώς.

Βία κατά των γυναικών με βάση το φύλο

23.      Η Επιτροπή εξακολουθεί να ανησυχεί για την επικράτηση της έμφυλης βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, στο Κράτος μέλος. Σημειώνει επίσης με ανησυχία:

           (α)      Ότι ο Ποινικός Κώδικας δεν ποινικοποιεί ρητά τη γυναικοκτονία,

           (β)       Την υψηλή συχνότητα της ενδοοικογενειακής βίας στο Κράτος μέλος, λόγω των κοινωνικών προτύπων διακρίσεων που νομιμοποιούν την εν λόγω βία, τα χαμηλά ποσοστά δίωξης και καταδίκης σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας και συζυγικού βιασμού, και την ελλιπή καταγγελία λόγω του φόβου των θυμάτων για στιγματισμό ή αντίποινα, της οικονομικής τους εξάρτησης από τους βίαιους συντρόφους, του νομικού αναλφαβητισμού και της έλλειψης εμπιστοσύνης στις αρχές επιβολής του νόμου,

     (γ)       Την έλλειψη πληροφοριών σχετικά με την αποτελεσματική επιβολή και παρακολούθηση των διαταγών προστασίας, ιδίως των περιοριστικών μέτρων και των διαταγών διαχωρισμού, σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, η οποία εκθέτει τις γυναίκες που έχουν επιζήσει τέτοιας βίας σε κίνδυνο εκ νέου θυματοποίησης,

          (δ)       Την έλλειψη επαρκών υπηρεσιών υποστήριξης των θυμάτων για τις γυναίκες που προσπαθούν να ξεφύγουν από βίαιες σχέσεις και τον ανεπαρκή αριθμό κατάλληλων καταφυγίων σε όλο το Κράτος μέλος.

24.      Σύμφωνα με τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 35 (2017) για τη βία κατά των γυναικών με βάση το φύλο, η οποία επικαιροποιεί τη γενική σύσταση Υπ. αριθ. 19, καθώς και με τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 5.2 σχετικά με την εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά όλων των γυναικών και των κοριτσιών στη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

     (α)      Να τροποποιήσει τον Ποινικό Κώδικα ώστε να ποινικοποιηθεί ρητά η γυναικοκτονία,

           (β)       Να ενθαρρύνει την καταγγελία της ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών με την ευαισθητοποίηση των γυναικών και των ανδρών, μεταξύ άλλων μέσω εκπαιδευτικών εκστρατειών και εκστρατειών στα μέσα ενημέρωσης με την ενεργό συμμετοχή των γυναικείων οργανώσεων, σχετικά με τον εγκληματικό χαρακτήρα της έμφυλης βίας κατά των γυναικών, την αμφισβήτηση της κοινωνικής νομιμοποίησής της και τον αποστιγματισμό και την προστασία των γυναικών από αντίποινα για την καταγγελία περιστατικών έμφυλης βίας,

          (γ)       Να διασφαλίσει, μέσω της υποχρεωτικής και συνεχούς ανάπτυξης ικανοτήτων για δικαστές, εισαγγελείς, αστυνομικούς και άλλους αξιωματούχους επιβολής του νόμου, ότι η βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών, διερευνάται και διώκεται αποτελεσματικά, ότι οι δράστες τιμωρούνται επαρκώς και ότι οι εντολές προστασίας επιβάλλονται και παρακολουθούνται αποτελεσματικά, με κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης,

       (δ)       Να χρηματοδοτήσει επαρκώς τις υπηρεσίες υποστήριξης των θυμάτων, ενισχύοντας τα 20 κρατικά καταφύγια, επιχορηγώντας τα καταφύγια που λειτουργούν από μη κυβερνητικές οργανώσεις και επεκτείνοντας το δίκτυο εξειδικευμένων, συμπεριληπτικών και προσβάσιμων καταφυγίων για γυναίκες και κορίτσια που είναι θύματα έμφυλης βίας, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες τους, και να παρέχει στις γυναίκες και τα κορίτσια που δεν μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στα σπίτια τους ψυχοκοινωνική συμβουλευτική, οικονομική στήριξη, εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, δραστηριότητες δημιουργίας εισοδήματος, οικονομικά προσιτή στέγαση και, εάν είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους, αλλαγή ταυτότητας.

Εμπορία ανθρώπων και εκμετάλλευση της πορνείας

25.      Η Επιτροπή επαινεί το Κράτος μέλος για τις προσπάθειές του να ενισχύσει το νομικό και πολιτικό του πλαίσιο για την καταπολέμηση της εμπορίας γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας του Εθνικού Μηχανισμού Αναφοράς και Παραπομπής για την Προστασία των Θυμάτων Εμπορίας Ανθρώπων (ΕΜΑ) το 2019. Σημειώνει επίσης ότι οι τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, που ισχύουν από την 1η Ιουλίου 2019 (Νόμος 4619/2019), παρέχουν έναν διευρυμένο ορισμό της “εκμετάλλευσης”, ο οποίος καλύπτει επίσης την υποβολή ενός προσώπου σε δουλεία ή πρακτικές που μοιάζουν με δουλεία, ανεξάρτητα από τη συγκατάθεση του θύματος. Ωστόσο, η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία ότι το άρθρο 323Α του Ποινικού Κώδικα δεν ευθυγραμμίζεται πλήρως με το Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Εμπορίας Ανθρώπων, Ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών (Πρωτόκολλο του Παλέρμο), ιδίως όσον αφορά το ζήτημα της συναίνεσης. Σημειώνει επίσης με ανησυχία:

          (α)       Ότι το συμβαλλόμενο Κράτος παραμένει χώρα προέλευσης και προορισμού για την εμπορία γυναικών και κοριτσιών με σκοπό τη σεξουαλική και εργασιακή εκμετάλλευση,

         (β)       Ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια πρόσφυγες, αιτούσες άσυλο και μετανάστριες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμπορίας για σκοπούς σεξουαλικής ή εργασιακής εκμετάλλευσης λόγω της έλλειψης κατάλληλων πρωτοκόλλων για την αναγνώριση των θυμάτων,

           (γ)       Το μεγάλο αριθμό κοριτσιών που εκμεταλλεύεται η πορνεία στο Κράτος μέλος,

         (δ)       Την έλλειψη επαρκώς χρηματοδοτούμενων, συμπεριληπτικών και προσβάσιμων καταφυγίων για τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με αναπηρία,

          (ε)       Το σημαντικό αριθμό κοριτσιών Ρομά που αναγκάζονται να παντρευτούν και στη συνέχεια αναγκάζονται να ζητιανεύουν ή να διαπράττουν εγκλήματα.

26.      Αναφερόμενη στη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 38 (2020) σχετικά με την εμπορία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο της παγκόσμιας μετανάστευσης, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να τροποποιήσει το Άρθρο 323Α του Ποινικού Κώδικα ώστε να το ευθυγραμμίσει πλήρως με το Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Εμπορίας Ανθρώπων, Ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών (Πρωτόκολλο του Παλέρμο), ιδίως όσον αφορά την απαίτηση συναίνεσης. Η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι η εναρμόνιση του Άρθρου 323Α με τις απαιτήσεις του Πρωτοκόλλου σχετικά με τη συναίνεση όχι μόνο θα ενισχύσει το νομικό πλαίσιο στο Κράτος μέλος αλλά και θα συμβάλει στην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων κατά τρόπο που να συνάδει με τους καθιερωμένους διεθνείς κανόνες και υποχρεώσεις. Συνιστά περαιτέρω στο Κράτος μέλος:

           (α)      Να παρέχει ανάπτυξη ικανοτήτων για δικαστές, εισαγγελείς, αστυνομικούς και άλλους αξιωματούχους επιβολής του νόμου, συνοριοφύλακες, παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και άλλους φορείς πρώτης ανταπόκρισης, προκειμένου να διασφαλιστεί ο έγκαιρος εντοπισμός των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων και η παραπομπή τους σε κατάλληλες υπηρεσίες προστασίας και αποκατάστασης. Να διασφαλίσει την εφαρμογή των οδηγιών για την αστυνομία σχετικά με τον έγκαιρο εντοπισμό των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων και να διενεργήσει μια ολοκληρωμένη και συστηματική αξιολόγηση της διαδικασίας έγκαιρου εντοπισμού των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, ιδίως γυναικών και κοριτσιών, και της παραπομπής τους σε κατάλληλες υπηρεσίες και προστασία, ιδίως στους καταυλισμούς προσφύγων, και να εξασφαλίσει στις πρόσφυγες επαρκή ενημέρωση για τα δικαιώματά τους και να επιτρέψει στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και άλλες σχετικές οργανώσεις να παρίστανται κατά τη διαδικασία εντοπισμού,

          (β)       Να διερευνά και να διώκει άμεσα και να καταδικάζει επαρκώς τους υπεύθυνους για την εμπορία ανθρώπων και να διασφαλίζει ότι οι υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων θα διεκπεραιώνονται εντός αποδεκτού χρονικού πλαισίου και να μειώσει τον φόρτο των χρονοβόρων διαδικασιών. Να λάβει επίσης συγκεκριμένα μέτρα για την επιτάχυνση της διαδικασίας πιστοποίησης των θυμάτων, ανεξάρτητα από τη συνεργασία των θυμάτων στις προσπάθειες επιβολής του νόμου, και να διασφαλίσει ότι τα θύματα ενημερώνονται και τους παρέχεται κατάλληλη περίοδος περισυλλογής και ανάκαμψης,

        (γ)       Να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό και τη χρηματοδότηση των συμπεριληπτικών και προσβάσιμων καταφυγίων για τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με αναπηρία, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, και να εξασφαλίσει ότι έχουν πρόσβαση σε δωρεάν νομική συνδρομή, διερμηνεία, επαρκή ιατρική βοήθεια, ψυχοκοινωνική συμβουλευτική, οικονομική στήριξη, εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και πρόσβαση σε ευκαιρίες δημιουργίας εισοδήματος,

       (δ)       Να καταπολεμήσει την εκμετάλλευση των γυναικών και των κοριτσιών στην πορνεία, να διώκει και να τιμωρεί τους δράστες, να μειώνει τη ζήτηση για πορνεία και να παρέχει προγράμματα εξόδου για τις γυναίκες που επιθυμούν να εγκαταλείψουν την πορνεία, συμπεριλαμβανομένων εναλλακτικών ευκαιριών δημιουργίας εισοδήματος, και να καταπολεμά τις θεσμοθετημένες προκαταλήψεις που εμποδίζουν τον εντοπισμό των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων και να διασφαλίζει ότι οι γυναίκες που εξαναγκάζονται στην πορνεία μπορούν να αναγνωρίζονται, να αντιμετωπίζονται και να προστατεύονται ως θύματα εμπορίας ανθρώπων,

      (ε)       Να ενισχύει τις προσπάθειες για την προστασία των δικαιωμάτων των κοριτσιών Ρομά που κινδυνεύουν από εξαναγκαστικό γάμο, εγκλήματα ή εμπορία ανθρώπων, και να διασφαλίζει την ενίσχυση της θέσης τους στο εκπαιδευτικό σύστημα,

      (στ)     Να ενισχύει τις προσπάθειες, μεταξύ άλλων με τη διάθεση επαρκών πόρων, για την αύξηση των επιθεωρητών εργασίας, την ενίσχυση της ικανότητας κατάρτισης για την επιθεώρηση εργασίας και την επιβολή του νόμου.

Ισότιμη συμμετοχή στην πολιτική και δημόσια ζωή

27.      Η Επιτροπή χαιρετίζει την υιοθέτηση των Νόμων 4648/2019 και 4604/2019 από το Κράτος μέλος για την ισότητα των φύλων, οι οποίοι θεσπίζουν ελάχιστη ποσόστωση 40% για την εκπροσώπηση των γυναικών στους καταλόγους υποψηφίων για κάθε εκλογική περιφέρεια αντίστοιχα για τις εθνικές και τις Ευρωπαϊκές εκλογές. Σημειώνει, ωστόσο, με ανησυχία ότι οι γυναίκες κατέχουν σήμερα μόνο το 24% των εδρών στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης με ανησυχία τη διατήρηση διαρθρωτικών εμποδίων στη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και δημόσια ζωή, ιδίως όσον αφορά τις γυναίκες της υπαίθρου, τις γυναίκες με αναπηρία και τις γυναίκες που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες.

28.      Υπενθυμίζοντας τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 23 (1997) για τις γυναίκες στην πολιτική και δημόσια ζωή, καθώς και τον στόχο 5.5 των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, για τη διασφάλιση της πλήρους και αποτελεσματικής εκπροσώπησης των γυναικών και των ίσων ευκαιριών για ηγεσία σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων στην πολιτική, οικονομική και δημόσια ζωή, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

         (α)      Να εφαρμόσει πλήρως το γράμμα και το πνεύμα του νόμου του Κράτους μέλους για τα προσωρινά ειδικά μέτρα και να διασφαλίσει την ισότητα των φύλων στους καταλόγους διοριστέων για τα διεθνή όργανα, καθώς και την ισότιμη εκπροσώπηση των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών της υπαίθρου, των γυναικών με αναπηρία, των γυναικών που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, στο Κοινοβούλιο και τα δημοτικά συμβούλια, την Κυβέρνηση, τη δημόσια διοίκηση και την εξωτερική υπηρεσία, ιδίως στα επίπεδα λήψης αποφάσεων,

       (β)       Να παρέχει ανάπτυξη ικανοτήτων όσον αφορά την πολιτική ηγεσία και τις δεξιότητες διεξαγωγής εκστρατειών, καθώς και πρόσβαση στη χρηματοδότηση εκστρατειών για γυναίκες υποψήφιες για δημόσια αξιώματα, ιδίως γυναίκες της υπαίθρου, γυναίκες με αναπηρία και γυναίκες που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες.

Εθνικότητα

29.      Η Επιτροπή σημειώνει ότι, σύμφωνα με τον Νόμο 3226/2004, τα μέτρα προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάν νομικής συνδρομής, είναι διαθέσιμα στις ανιθαγενείς γυναίκες σε όλες τις διαδικασίες των αστικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν νόμιμη ή συνήθη διαμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, η Επιτροπή διαπιστώνει με ανησυχία ελλείψεις και καθυστερήσεις στις καταγραφές γεννήσεων και στην καταγραφή, έκδοση και ανανέωση των δελτίων ταυτότητας για τις γυναίκες και τα κορίτσια πρόσφυγες στο Κράτος μέλος. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι το Κράτος μέλος δεν έχει επικυρώσει ή προσχωρήσει στη Σύμβαση του 1961 για τη Μείωση της Ανιθαγένειας, στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης του 2006 για την Αποφυγή της Ανιθαγένειας σε σχέση με την Κρατική Διαδοχή, και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια του 1997.

30.      Αναφερόμενη στη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 32 (2014) σχετικά με τις έμφυλες διαστάσεις του καθεστώτος του πρόσφυγα, του ασύλου, της ιθαγένειας και της ανιθαγένειας των γυναικών, η Επιτροπή συνιστά στο συμβαλλόμενο Κράτος να διευκολύνει τις διαδικασίες καταγραφής της γέννησης και την πρόσβαση σε ταυτότητες για τις γυναίκες και τα κορίτσια που είναι πρόσφυγες και αιτούσες ασύλου μέσω ηλεκτρονικών διαδικασιών, να μειώσει το κόστος των πιστοποιητικών γέννησης, και να αναπτύξει κινητές μονάδες ληξιαρχικής καταγραφής για να διασφαλίσει ότι όλα τα παιδιά που γεννιούνται στο Κράτος μέλος καταγράφονται κατά τη γέννησή τους και έχουν πρόσβαση σε έγγραφα ταυτότητας. Η Επιτροπή συνιστά επίσης στο Κράτος μέλος να προσχωρήσει στη Σύμβαση του 1961 για τη Μείωση της Ανιθαγένειας, στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης του 2006 για την Αποφυγή της Ανιθαγένειας σε σχέση με την Κρατική Διαδοχή και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια του 1997.

Εκπαίδευση

31.      Η Επιτροπή συγχαίρει το Κράτος μέλος για την υιοθέτηση του Νόμου 4589/2019, ο οποίος θεσπίζει Επιτροπές Ισότητας των Φύλων σε όλα τα πανεπιστήμια ως συμβουλευτικό όργανο για την προώθηση της ισότητας των φύλων στην ακαδημαϊκή ζωή. Ωστόσο, σημειώνει με ανησυχία τα δυσανάλογα υψηλά επίπεδα αναλφαβητισμού μεταξύ των γυναικών της υπαίθρου, των γυναικών με αναπηρία, των γυναικών και κοριτσιών που είναι πρόσφυγες και αιτούσες ασύλου και των γυναικών που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και κοριτσιών Ρομά και των γυναικών και κοριτσιών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.

32.      Αναφορικά με τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 36 (2017) σχετικά με το δικαίωμα των κοριτσιών και των γυναικών στην εκπαίδευση και υπενθυμίζοντας την προηγούμενη σύστασή της (CEDAW/C/GRC/CO/7, παρ. 27), η Επιτροπή συνιστά στο συμβαλλόμενο Κράτος μέλος να συνεχίσει να προωθεί τη σημασία της εκπαίδευσης των κοριτσιών σε όλα τα επίπεδα, ως βάση για την ενδυνάμωσή τους, και να μειώσει τα ποσοστά αναλφαβητισμού μεταξύ των γυναικών και των κοριτσιών, με έμφαση στις γυναίκες της υπαίθρου, στις γυναίκες με αναπηρία, στις γυναίκες και τα κορίτσια που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των κοριτσιών Ρομά και των γυναικών και των κοριτσιών που ανήκουν στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, και στις γυναίκες και τα κορίτσια που είναι πρόσφυγες και αιτούσες ασύλου, και να λάβει στοχευμένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης και των ειδικών υποτροφιών για την αύξηση των ποσοστών εγγραφής, διατήρησης και ολοκλήρωσης των σπουδών των κοριτσιών και των γυναικών στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Απασχόληση

33.      Η Επιτροπή σημειώνει τα νομοθετικά μέτρα που έλαβε το Κράτος μέλος για τη βελτίωση των εργασιακών προτύπων και την ευθυγράμμισή τους με τα διεθνή πρότυπα και τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), συμπεριλαμβανομένου του Νόμου 4808/2021. Ωστόσο, η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία:

          (α)      Το επίμονο 10 % μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων,

         (β)       Τη συγκέντρωση των γυναικών σε χαμηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας και στην παραοικονομία, έναν τομέα στον οποίο είναι εκτεθειμένες στην εκμετάλλευση και δεν έχουν πρόσβαση σε συστήματα κοινωνικής ασφάλισης,

        (γ)       Το μεγάλο αριθμό γυναικών που απασχολούνται σε μη αμειβόμενες εργασίες φροντίδας στο Κράτος μέλος,

           (δ)       Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας μεταξύ των γυναικών της υπαίθρου, των γυναικών με αναπηρία και των γυναικών που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης,

           (ε)       Την υποδήλωση της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας λόγω της περιορισμένης πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά με τους νεοσύστατους μηχανισμούς καταγγελίας.

34.      Σύμφωνα με τον στόχο 8.5 των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης για την προώθηση της πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλες τις γυναίκες και τους άνδρες, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

           (α)      Να επιβάλει αποτελεσματικά την αρχή της ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας, προκειμένου να περιοριστεί και τελικά να καλυφθεί το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, με (i) τη διενέργεια τακτικών επιθεωρήσεων εργασίας, (ii) την εφαρμογή ουδέτερων ως προς το φύλο αναλυτικών μεθόδων ταξινόμησης και αξιολόγησης των θέσεων εργασίας, (iii) τη διενέργεια τακτικών ερευνών για τις αμοιβές και (iv) την ενθάρρυνση των εργοδοτών να δημοσιεύουν μια αφήγηση με τα στοιχεία τους για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των λόγων πίσω από το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών και τη λήψη κατάλληλων διορθωτικών μέτρων,

       (β)       Να ενισχύσει την πρόσβαση των γυναικών στην επίσημη απασχόληση, στοχεύοντας ιδίως σε μειονεκτούσες ομάδες γυναικών, και να επεκτείνει τα συστήματα κοινωνικής προστασίας στις γυναίκες που απασχολούνται στην ανεπίσημη οικονομία,

           (γ)       Να αναγνωρίσει, να μειώσει και να αναδιανείμει το βάρος της μη αμειβόμενης εργασίας φροντίδας στις γυναίκες, παρέχοντας οικονομικά προσιτές εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας και υπηρεσίες φροντίδας για ηλικιωμένους και προωθώντας την ισότιμη κατανομή των οικιακών και οικογενειακών ευθυνών μεταξύ γυναικών και ανδρών,

           (δ)       Να βελτιώσει την πρόσβαση σε ευκαιρίες απασχόλησης και κατάρτισης για μειονεκτούσες ομάδες γυναικών, όπως τις γυναίκες που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, τις γυναίκες με αναπηρία και τις μετανάστριες,

           (ε)       Να παρέχει υποχρεωτική κατάρτιση σε εργοδότες/τριες και εργαζομένους/ες σχετικά με την εγκληματική φύση της σεξουαλικής παρενόχλησης και την ευθύνη των εργοδοτών/τριών να εφαρμόζουν προσέγγιση μηδενικής ανοχής και να προλαμβάνουν και να αναφέρουν περιστατικά και να διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι/ες έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους διαθέσιμους μηχανισμούς εμπιστευτικής καταγγελίας,

           (στ)     Nα επικυρώσει τη Σύμβαση για τις Οικιακές Εργαζόμενες του 2011 (Υπ. αριθ. 189) της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

Υγεία

35.      Η Επιτροπή χαιρετίζει το πρόγραμμα προληπτικής αναπαραγωγικής υγείας του Κράτους μέλους, το οποίο περιλαμβάνει την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού και του τραχήλου της μήτρας και τον εμβολιασμό των κοριτσιών κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, που παρέχεται δωρεάν από το Υπουργείο Υγείας μέσω του Εθνικού Προγράμματος Προληπτικού Ελέγχου και του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού. Ωστόσο, σημειώνει με ανησυχία:

      (α)      Ότι οι καισαρικές τομές πραγματοποιούνται σε περισσότερο από το πενήντα τοις εκατό των διαδικασιών τοκετού,

       (β)       Τα υψηλά ποσοστά πρώιμης εγκυμοσύνης, την απουσία υποχρεωτικής εκπαίδευσης σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα στο σχολικό πρόγραμμα και την ανεπαρκή κατάρτιση των εκπαιδευτικών στον τομέα αυτό,

       (γ)       Την περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών και των κοριτσιών, ιδίως των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία, των γυναικών υπό κράτηση και των γυναικών και των κοριτσιών προσφύγων και μεταναστριών, σε υπηρεσίες και πληροφορίες για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών για την υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά, καθώς και στον οικογενειακό προγραμματισμό και σε οικονομικά προσιτά σύγχρονα αντισυλληπτικά,

      (δ)       Τις παραβιάσεις που προκάλεσαν την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση O.G. και άλλοι κατά Ελλάδας, όπου το Δικαστήριο έκρινε ότι το συμβαλλόμενο Κράτος μέλος παραβίασε το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των οροθετικών εργαζομένων στο σεξ, επιβάλλοντας αιματολογικές εξετάσεις στις εργαζόμενες στο σεξ και δημοσιοποιώντας τα προσωπικά τους δεδομένα κατόπιν εισαγγελικής εντολής το 2012.

36.      Σύμφωνα με τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 24 (1999) για τις γυναίκες και την υγεία και τους στόχους 3.1 και 3.7 των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, για τη μείωση της παγκόσμιας μητρικής θνησιμότητας και τη διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, η Επιτροπή συνιστά στο συμβαλλόμενο Κράτος μέλος να ενισχύσει την πρόσβαση των γυναικών σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, ιδίως των γυναικών της υπαίθρου και των γυναικών με αναπηρία, μεταξύ άλλων με τη βελτίωση των υποδομών υγείας, την αύξηση των πιστώσεων του προϋπολογισμού για τον τομέα της υγείας και τη διεξαγωγή ενημερωτικών εκστρατειών για την υγεία των γυναικών. Συγκεκριμένα, συνιστά στο Κράτος μέλος:

           (α)      Να παρέχει αποτελεσματική πρόσβαση των γυναικών σε μαιευτικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των επειγουσών μαιευτικών υπηρεσιών, και να διασφαλίζει ότι οι καισαρικές τομές διενεργούνται μόνο κατ’ εξαίρεση, όταν αυτό απαιτείται ιατρικά,

        (β)       Να λάβει επαρκή μέτρα για τη διενέργεια εθνικής έρευνας σχετικά με την αναπαραγωγική υγεία, να υιοθετήσει και να εφαρμόσει εθνική στρατηγική για την αναπαραγωγική υγεία, τη σεξουαλικότητα και τον οικογενειακό προγραμματισμό και να εισαγάγει στα σχολικά προγράμματα υποχρεωτική εκπαίδευση σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης σχετικά με τις σύγχρονες μορφές αντισύλληψης για τη μείωση της πρόωρης εγκυμοσύνης και την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων,

         (γ)       Να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες έχουν πρόσβαση σε επαρκείς υπηρεσίες και πληροφορίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων ασφαλών υπηρεσιών άμβλωσης, και υπηρεσιών μετά την άμβλωση, και προσιτών σύγχρονων αντισυλληπτικών, για την πρόληψη της πρόωρης εγκυμοσύνης και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, ιδίως για τις γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία, τις γυναίκες υπό κράτηση και τις γυναίκες και τα κορίτσια πρόσφυγες και μετανάστριες,

         (δ)       Να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια με HIV/AIDS έχουν δωρεάν πρόσβαση σε αντιρετροϊκά φάρμακα για την πρόληψη της μετάδοσης από τη μητέρα στο παιδί, να προωθήσει τον εθελοντικό έλεγχο για τον HIV, να ευαισθητοποιήσει τις γυναίκες και τους άνδρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επιδεικνύουν επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά και εκείνων που ζουν με HIV, σχετικά με τις ευθύνες τους για τη μείωση της μετάδοσης του HIV και άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων στους συντρόφους τους, και να ενσωματώσει την οπτική του φύλου στις πολιτικές του για την καταπολέμηση του HIV/AIDS.

Οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών

37.      Η Επιτροπή χαιρετίζει τα μέτρα που έχει λάβει το Κράτος μέλος για την προώθηση της οικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της διαθεσιμότητας χαμηλότοκων δανείων και άλλων μορφών χρηματοδοτικής πίστωσης για τις γυναίκες επιχειρηματίες και τις γυναίκες της υπαίθρου, καθώς και την κατάρτιση που παρέχεται στις γυναίκες επιχειρηματίες σχετικά με τη διαχείριση επιχειρήσεων και τον οικονομικό αλφαβητισμό. Ωστόσο, σημειώνει με ανησυχία τα δυσανάλογα υψηλά επίπεδα φτώχειας και την περιορισμένη πρόσβαση σε οικονομικά και κοινωνικά οφέλη μεταξύ των μειονεκτουσών ομάδων γυναικών, ιδίως των γυναικών με αναπηρία και των γυναικών που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες.

38.      Η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να ενισχύσει τις προσπάθειες για τη μείωση της φτώχειας μεταξύ των γυναικών, με ιδιαίτερη έμφαση στις μειονεκτούσες ομάδες γυναικών, όπως τις γυναίκες με αναπηρία και τις γυναίκες που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών Ρομά και των γυναικών που ανήκουν στη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, να προωθήσει την πρόσβασή τους σε χαμηλότοκα δάνεια χωρίς εγγυήσεις και τη συμμετοχή τους σε επιχειρηματικές πρωτοβουλίες για την οικονομική τους ενδυνάμωση, και να τους παράσχει ευκαιρίες να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες για την πλήρη συμμετοχή τους στην οικονομική ζωή.

Γυναίκες της υπαίθρου

39.      Η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία ότι οι γυναίκες της υπαίθρου έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική προστασία και άλλες βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων μεταφορών.

40.      Σύμφωνα με τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 34 (2016) σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών στην ύπαιθρο και τον στόχο 5.α των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, να αναλάβει μεταρρυθμίσεις για να δώσει στις γυναίκες ίσα δικαιώματα στους οικονομικούς πόρους, καθώς και πρόσβαση στην ιδιοκτησία και τον έλεγχο της γης και άλλων μορφών ιδιοκτησίας, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, την κληρονομιά και τους φυσικούς πόρους, σύμφωνα με τους εθνικούς νόμους, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες της υπαίθρου, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές, έχουν επαρκή πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική προστασία και άλλες βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων μεταφορών.

Γυναίκες με αναπηρία

41.      Η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία ότι οι γυναίκες με αναπηρία αντιμετωπίζουν διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων στο Κράτος μέλος, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση, την απασχόληση και την υγειονομική περίθαλψη.

42.      Υπενθυμίζοντας τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 18 (1991) για τις γυναίκες με αναπηρία, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, στην απασχόληση και στις υπηρεσίες υγείας, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας.

Γυναίκες και κορίτσια πρόσφυγες, αιτούσες άσυλο και μετανάστριες

43.      Η Επιτροπή σημειώνει με ανησυχία:

           (α)      Ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια πρόσφυγες, αιτούσες άσυλο και μετανάστριες αντιμετωπίζουν διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων και δυσανάλογα υψηλά επίπεδα βίας λόγω φύλου στο Κράτος μέλος, ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές, και ότι οι μετανάστριες χωρίς χαρτιά εκτίθενται σε υψηλό κίνδυνο σεξουαλικής εκμετάλλευσης, καταναγκαστικής εργασίας και στρατολόγησης, μεταξύ άλλων από δίκτυα εμπορίας ανθρώπων,

           (β)       Καταγγελίες για “επαναπροωθήσεις” (συνοπτικές αναγκαστικές επιστροφές) υπηκόων τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων πολλών γυναικών και κοριτσιών, οι οποίοι/ες φέρονται να επιστρέφονται με συνοπτικές διαδικασίες και με τη βία στην Τουρκία χωρίς αποτελεσματική πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου και προστασίας στην Ελλάδα, γεγονός που μπορεί να ισοδυναμεί με επαναπροώθηση.

44.      Η Επιτροπή υπενθυμίζει στο Κράτος μέλος την υποχρέωσή του για μη επαναπροώθηση βάσει του διεθνούς δικαίου, και σύμφωνα με τις γενικές συστάσεις της Υπ. αριθ. 32 (2014) σχετικά με τις έμφυλες διαστάσεις του καθεστώτος του πρόσφυγα, του ασύλου, της ιθαγένειας και της ανιθαγένειας των γυναικών, Υπ. αριθ. 30 (2013) σχετικά με τις γυναίκες σε καταστάσεις πρόληψης συγκρούσεων, συγκρούσεων και μετά από συγκρούσεις, και Υπ. αριθ. 26 (2008) σχετικά με τις γυναίκες μετανάστριες εργάτριες, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος:

           (α)      Nα αντιμετωπίζει τις διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων εις βάρος των γυναικών προσφύγων, αιτουσών ασύλου και μεταναστριών, να τις προστατεύει από τη βία λόγω φύλου, ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές, και να διώκει και να τιμωρεί επαρκώς τους δράστες,

           (β)       Να διασφαλίζει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια που εισέρχονται στο έδαφος του Κράτους μέλους έχουν πάντοτε πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου και ότι δεν επιστρέφονται με τη βία όταν υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ανεπανόρθωτης βλάβης και να προστατεύει τις γυναίκες αυτές από τέτοιες πρακτικές,

           (γ)       Να διασφαλίζει την εφαρμογή μιας προσέγγισης με ευαισθησία ως προς το φύλο κατά την υποδοχή των γυναικών προσφύγων και αιτουσών ασύλου και κατά την εξέταση των αιτήσεων ασύλου, μεταξύ άλλων με την εκπαίδευση των υπαλλήλων μετανάστευσης σε τεχνικές συνέντευξης με ευαισθησία ως προς το φύλο, και το ότι η έμφυλη βία κατά των γυναικών αναγνωρίζεται ως λόγος προστασίας.

Μείωση του κινδύνου καταστροφών και κλιματική αλλαγή

45.      Η Επιτροπή επαινεί το Κράτος μέλος για την εφαρμογή της διάστασης του φύλου στο σχεδιασμό των περιβαλλοντικών και κλιματικών πολιτικών, ωστόσο ανησυχεί ότι οι γυναίκες, ιδίως οι γυναίκες της υπαίθρου, οι γυναίκες με αναπηρία, οι γυναίκες που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και οι μετανάστριες, πλήττονται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή, καθώς συχνά ζουν σε εκτεθειμένες περιοχές και δεν διαθέτουν τους απαραίτητους μηχανισμούς αντιμετώπισης για να αυξήσουν την ανθεκτικότητά τους στην κλιματική αλλαγή.

46.       Σύμφωνα με τη γενική σύστασή της Υπ. αριθ. 37 (2018) σχετικά με τις έμφυλες διαστάσεις της μείωσης του κινδύνου καταστροφών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να επανεξετάσει τις στρατηγικές του για την κλιματική αλλαγή και την αντιμετώπιση των καταστροφών, λαμβάνοντας υπόψη τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα μέσα διαβίωσης των γυναικών, και να διασφαλίσει ότι οι γυναίκες εκπροσωπούνται εξίσου με τους άνδρες στην ανάπτυξη, τη θέσπιση και την εφαρμογή της νομοθεσίας, των πολιτικών και των προγραμμάτων για την κλιματική αλλαγή, την αντιμετώπιση των καταστροφών και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών, ιδίως με:

           (α)      Την συλλογή αναλυτικών δεδομένων σχετικά με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών στις γυναίκες και τα κορίτσια,

           (β)       Την διασφάλιση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στη νομοθεσία, τις πολιτικές, τη χρηματοδότηση και τα προγράμματα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ειδικές ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών και να ενισχυθεί η ανθεκτικότητά τους και η αποτελεσματική προσαρμογή τους στην κλιματική αλλαγή,

           (γ)       Την αύξηση του αλφαβητισμού και της ευαισθητοποίησης των κοινοτήτων, των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών της υπαίθρου και των γυναικών με αναπηρία, ώστε να ενδυναμωθούν με γνώση για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να συμμετάσχουν αποτελεσματικά στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την κλιματική αλλαγή και στην ανάπτυξη στρατηγικών και δράσεων προσαρμογής και ζημιών και απωλειών που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των γυναικών και των κοριτσιών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Γάμος και οικογενειακές σχέσεις

47.      Η Επιτροπή ανησυχεί για την επικράτηση των γάμων παιδιών στο Κράτος μέλος, ιδίως μεταξύ της κοινότητας των Ρομά. Σημειώνει επίσης με ανησυχία ότι στη Θράκη οι Μουφτήδες επιλέγονται από τη Μουσουλμανική μειονότητα και αναγνωρίζονται από το Κράτος, και έχουν δικαιοδοσία επί των Μουσουλμανικών γάμων, τελώντας γάμους παιδιών που αναγνωρίζονται νόμιμα από το Ελληνικό και το Αστικό δίκαιο, και σε ορισμένες περιπτώσεις, εφαρμόζοντας το νόμο Hanafi, ο οποίος προβλέπει το γάμο των κοριτσιών κάτω των 15 ετών με τη συγκατάθεση των γονέων.

48.      Η Επιτροπή καλεί το Κράτος μέλος να επανεξετάσει τον Αστικό Κώδικα προκειμένου να καταργήσει όλες τις εξαιρέσεις από το νόμιμο κατώτατο όριο ηλικίας γάμου των 18 ετών τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες, και να συνεχίσει τις προσπάθειές του για την καταπολέμηση των γάμων παιδιών και των αναγκαστικών γάμων, μεταξύ άλλων με την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών αυτής της επιβλαβούς πρακτικής, την ενθάρρυνση της καταγγελίας των περιπτώσεων, την τιμωρία των συνυπεύθυνων μελών της οικογένειας, των θρησκευτικών και κοινοτικών ηγετών ή των αξιωματικών επιβολής του νόμου, και την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης σε κορίτσια θύματα γάμων παιδιών και αναγκαστικών γάμων, σύμφωνα με την κοινή γενική σύσταση Υπ. αριθ. 31 της Επιτροπής για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών/γενικό σχόλιο Υπ. αριθ. 18 της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού (2019).

Συλλογή και ανάλυση δεδομένων

49.      Η Επιτροπή ανησυχεί για την απουσία συλλογής δεδομένων σε πολλούς τομείς που σχετίζονται με την εφαρμογή της Σύμβασης.

50.      Η Επιτροπή συνιστά στο Κράτος μέλος να προωθήσει και να ενισχύσει την ικανότητα συλλογής στατιστικών δεδομένων, μεταξύ άλλων σχετικά με την επικράτηση της έμφυλης βίας κατά των γυναικών, την επικράτηση της εμπορίας γυναικών και κοριτσιών, την πρόσβαση των κοριτσιών και των γυναικών στην εκπαίδευση και το κοινωνικοοικονομικό καθεστώς, με ανάλυση κατά ηλικία και κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή νομοθεσίας, πολιτικών, προγραμμάτων και προϋπολογισμών προσαρμοσμένων για ανταπόκριση στο φύλο.

Διακήρυξη και Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου

51.      Η Επιτροπή καλεί το Κράτος μέλος να χρησιμοποιήσει τη Διακήρυξη και την Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου και να αξιολογήσει περαιτέρω την εφαρμογή της Σύμβασης για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας γυναικών και ανδρών.

Διάχυση

52.      Η Επιτροπή ζητά από το Κράτος μέλος να διασφαλίσει την έγκαιρη διάχυση των παρόντων συμπερασματικών παρατηρήσεων, στις επίσημες γλώσσες του Κράτους μέλους, στους αρμόδιους κρατικούς φορείς σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό και δημοτικό), ιδίως στην Κυβέρνηση, το κοινοβούλιο και το δικαστικό σώμα, ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης εφαρμογή τους.

Επικύρωση άλλων συνθηκών

53.       Η Επιτροπή σημειώνει ότι η προσχώρηση του Κράτους μέλους στα εννέα σημαντικότερα διεθνή κείμενα για τα ανθρώπινα δικαιώματα[1] θα ενίσχυε την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών των γυναικών σε όλες τις πτυχές της ζωής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ενθαρρύνει το Κράτος μέλος να επικυρώσει τη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων Όλων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους, το Προαιρετικό Πρωτόκολλο του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, και το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με τη διαδικασία επικοινωνίας, στα οποία δεν έχει ακόμη προσχωρήσει.

Παρακολούθηση των συμπερασματικών παρατηρήσεων

54.      Η Επιτροπή ζητά από το Κράτος μέλος να παράσχει, εντός δύο ετών, γραπτές πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την εφαρμογή των συστάσεων που περιέχονται στις παραγράφους 24(δ), 26(α), 44(β) και 46(β) ανωτέρω.

Προετοιμασία της επόμενης έκθεσης

55.      Η Επιτροπή θα καθορίσει και θα ανακοινώσει την ημερομηνία υποβολής της δέκατης περιοδικής έκθεσης του Κράτους μέλους σύμφωνα με ένα μελλοντικό προβλέψιμο οκταετές ημερολόγιο αναθεώρησης και μετά την έγκριση ενός καταλόγου θεμάτων πριν από την υποβολή της έκθεσης, κατά περίπτωση, για το Κράτος μέλος. Η επόμενη περιοδική έκθεση θα πρέπει να καλύπτει ολόκληρη την περίοδο μέχρι τη στιγμή της υποβολής της.

56.      Η Επιτροπή ζητά από το Κράτος μέλος να ακολουθήσει τις εναρμονισμένες κατευθυντήριες γραμμές για την υποβολή εκθέσεων στο πλαίσιο των διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών για ένα κοινό βασικό έγγραφο και έγγραφα ανά συνθήκη (βλ. HRI/GEN/2/Rev.6, κεφ. I).


*    Εγκρίθηκε από την Επιτροπή κατά την ογδοηκοστή έβδομη σύνοδό της (29 Ιανουαρίου – 16 Φεβρουαρίου 2024).

     [1] Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, η Διεθνής Σύμβαση για την Εξάλειψη Όλων των Μορφών Φυλετικών Διακρίσεων, η Σύμβαση για την Εξάλειψη Όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών, η Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων Όλων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους, η Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία όλων των Προσώπων από Εξαναγκαστική Εξαφάνιση, και η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.


Μετάφραση του ΕΠΣΕ από το αγγλικό πρωτότυπο που είναι διαθέσιμο εδώ και δημοσίευση στις 7 Μαρτίου 2024

Το κείμενο σε μορφή word:


Συστάσεις ΟΗΕ σε Ελλάδα για γυναικοκτονία, έμφυλη βία, επαναπροωθήσεις, εμπορία γυναικών, γάμους παιδιών, ισότητα φύλων, καισαρικές, σεξουαλική εκπαίδευση, οροθετικές

7 Μαρτίου 2024

Η Επιτροπή του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW) δημοσίευσε στις 19 Φεβρουαρίου 2024 τις Καταληκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για την Ελλάδα μετά την εξέταση της εφαρμογής από την Ελλάδα της Διεθνούς Σύμβασης για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών που έγινε στις 5 και 6 Φεβρουαρίου 2024 στη Γενεύη. Στην ενημέρωση της Επιτροπής από ΜΚΟ στις 5 Φεβρουαρίου 2024, το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) ήταν η μόνη ΜΚΟ από την Ελλάδα που συμμετείχε: περίληψη της ενημέρωσης στο δελτίο τύπου του ΟΗΕ εδώ. Σήμερα, με την ευκαιρία της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, το ΕΠΣΕ δημοσιεύει τις Καταληκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για την Ελλάδα σε δική του μετάφραση στα ελληνικά: Επιτροπή του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών: Καταληκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για την Ελλάδα.

Το ΕΠΣΕ με μεγάλη ικανοποίηση διαπίστωσε πως τα βασικά θέματα που τόνισε στις εκθέσεις και παρουσιάσεις του στην Επιτροπή υιοθετήθηκαν στις συστάσεις του ΟΗΕ προς την Ελλάδα.

Το ΕΠΣΕ θεωρεί τις ακόλουθες συστάσεις ως τις 10 βασικότερες:

  1. τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα ώστε να ποινικοποιηθεί ρητά η γυναικοκτονία
  2. η βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών, να διερευνάται και διώκεται αποτελεσματικά, οι δράστες να τιμωρούνται επαρκώς και οι εντολές προστασίας των θυμάτων να επιβάλλονται και να παρακολουθούνται αποτελεσματικά, με κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης
  3. να σταματήσουν οι επαναπροωθήσεις
  4. εναρμόνηση του Άρθρου 323Α του Ποινικού Κώδικα για την εμπορία ανθρώπων με το Πρωτόκολλο του Παλέρμο
  5. να διερευνά και να διώκει άμεσα και να καταδικάζει επαρκώς τους υπεύθυνους για την εμπορία ανθρώπων και να διασφαλίζει ότι οι υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων θα διεκπεραιώνονται εντός αποδεκτού χρονικού πλαισίου και να μειώσει τον φόρτο των χρονοβόρων διαδικασιών, καθώς και να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την επιτάχυνση της διαδικασίας πιστοποίησης των θυμάτων, ανεξάρτητα από τη συνεργασία των θυμάτων στις προσπάθειες επιβολής του νόμου, και να διασφαλίσει ότι τα θύματα ενημερώνονται και τους παρέχεται κατάλληλη περίοδος περισυλλογής και ανάκαμψης,
  6. καταπολέμηση των γάμων παιδιών και των αναγκαστικών γάμων
  7. ισότιμη συμμετοχή στην πολιτική και δημόσια ζωή
  8. να διασφαλίζει ότι οι καισαρικές τομές διενεργούνται μόνο κατ’ εξαίρεση, όταν αυτό απαιτείται ιατρικά
  9. να εισαγάγει στα σχολικά προγράμματα υποχρεωτική εκπαίδευση σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης σχετικά με τις σύγχρονες μορφές αντισύλληψης για τη μείωση της πρόωρης εγκυμοσύνης και την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων,
  10. να ενσωματώσει την οπτική του φύλου στις πολιτικές του για την καταπολέμηση του HIV/AIDS, επισημάινοντας μάλιστα την πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ για παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των οροθετικών εργαζομένων στο σεξ, επιβάλλοντας αιματολογικές εξετάσεις στις εργαζόμενες στο σεξ και δημοσιοποιώντας τα προσωπικά τους δεδομένα κατόπιν εισαγγελικής εντολής το 2012.

Όλο το υλικό για την εξέταση της Ελλάδας με τις προηγηθείσες εκθέσεις ΜΚΟ και άλλων και ερωτήσεις του ΟΗΕ είναι διαθέσιμο σε ειδική ιστοσελίδα του ΟΗΕ εδώ με το ακόλουθο περιεχόμενο:

Αναλυτικότερα το υλικό των ΜΚΟ στη σελίδα αυτή:

Cyprus: 41 organisations call on the Cypriot authorities to stop the harassment and attacks against KISA and protect civic space

We, the undersigned organisations, including Greek Helsinki Monitor, express our deep concern regarding the continuing and escalating harassment and attacks against KISA, a leading non-governmental organisation fighting for human rights and equality for all in Cyprus. KISA’s work promotes a society free of racism and discrimination, also by defending the rights of migrants, refugees and victims of human trafficking.

During the early morning of 5 January 2024, KISA experienced a targeted bombing attack. An explosive device was planted outside its offices, destroying all windows and causing extensive damage to the photocopier, computers, and part of the organisation’s archives. The organisation suspects that the bombing was carried out by individuals within racist and nationalist circles, considering that KISA and its members have been the object of repeated threats. Despite the seriousness of the bombing, the Cypriot authorities have yet to issue an official response. While the police are investigating, they did not issue an information note, contrary to the standard practice in case of such incidents.

The lack of official and public communication regarding the assault and the investigation, and support for KISA and civil society organisations in general, indicates a worrying disregard by the authorities. Indeed, we are deeply concerned about the reported failure of the authorities and police to take any steps to protect KISA as well as the inadequate response to the numerous threats, and actual acts of physical and verbal violence, harassment and smear campaigns formally reported to the police.

Furthermore, this attack is not an isolated incident, but the result of a long campaign to discredit and silence independent voices in Cyprus, in particular KISA. In 2021, 38 organisations denounced the ongoing harassment against KISA, and the restrictions imposed on the organisation including its de-registration as a non-governmental organisation. Although KISA has since then a new formal legal status as a non-profit company and the deregistration is under appeal, the government – in particular the Ministry of the Interior – continues to block several of KISA’s essential activities in support of migrants and refugees.

The undersigned organisations are also deeply concerned that KISA members and volunteers, in particular former Executive Director Doros Polykarpou, continues to face criminalisation that appears to be linked with his activities as a human rights defender. Mr. Polykarpou, was convicted on 21 December 2023 and, just ten days after the bomb attack, sentenced to pay a fine for supposedly ‘interfering’ with police work in 2019, after exercising his right to observe a police officer’s interaction with a young motorcyclist (a minor, stopped for possible traffic offences) and to provide basic information to the child regarding his rights. Another trial related to the criminalisation of Mr Polykarpou in his work as a human rights defender is on-going and concerns a visit to the Pournara reception centre to investigate claims of inhuman conditions by unaccompanied children.

Mr Polykarpou reported his physical assault by private security guards in March 2022 but was later prosecuted for various charges (case 16767/22). These cases follow decades of criminal charges levelled against Mr Polykarpou which according to KISA are part of a pattern of cases aiming to intimidate, discredit and interfere with the work of KISA as a human rights defender. Before this latest ruling, Mr Polykarpou had been acquitted in all legal cases against him.

Our concerns extend beyond the immediate impact on KISA to encompass broader issues of civic space in Cyprus. In particular, the rise of anti-migrant, racist rhetoric and racist violence in the country is alarming and requires attention and action to change.

In order to promote an enabling environment for independent civil society and solidarity with migrants and refugees and remove restrictions to civil society’s space in Cyprus and in Europe as a whole, the undersigned organisations call upon the following authorities to:

The Cypriot authorities:

  • Publicly condemn the recent bombing attack against KISA, and ensure a thorough, independent, impartial and prompt investigation into and appropriate response to the January 5th bombing including the prioritizing of the hypothesis that the attack was related to KISA’s human rights and anti-racist work.
  • Ensure a thorough, independent, impartial and prompt investigation of previous complaints presented by KISA and its members regarding harassment, attacks, smear campaigns, and threats. Implement effective measures to ensure the safety of KISA’s employees, members and service users.
  • Protect KISA’s freedom of association and end the criminalisation of KISA and its members.
  • Take steps to enable KISA to continue its activities, including granting KISA full access to reception and detention centres where migrants and refugees are held.
  • Take concrete measures to end any legislation or policy which encourages racism, hate speech, xenophobia and intolerance against migrants, refugees and racialised people in Cyprus. Take action to combat extremist narratives and racist rhetoric in the media and public discourse.
  • Comply with international and regional standards on the right to freedom of association and the protection of human rights defenders, and in particular the joint OSCE/ODIHR and Venice Commission Guidelines on Freedom of Association, the OSCE Guidelines on the Protection of Human Rights Defenders , the UN Declaration on Human Rights Defenders and the recommendations of the Council of Europe NGO Expert Group.

The European Union:

  • Condemn the attack that took place on 5 January 2024 and other pending complaints, and call on the Cypriot authorities to ensure an adequate response and to end the ongoing harassment against KISA and interference in its work, in line with the 2023 European Commission recommendations on promoting the engagement and effective participation of citizens and civil society organisations in public policy-making processes and the Council conclusions on civic space.
  • Closely monitor the situation in Cyprus, especially the climate of violence and xenophobia, addressing the hostility against migrants, refugees and anti-racist and migrants’ rights organisations.
  • Address these attacks against human rights defenders and their organisations in the Annual Rule of Law Cycle and make a targeted recommendation to Cyprus to ensure a safe space for rights defenders and put an end to the ongoing attacks and to the restrictions on KISA’s freedom of association and the criminalisation of KISA and its members.
  • Call on the Cypriot authorities to respect and uphold the European Union Charter of Fundamental Rights, the rule of law principles, and the right to freedom of association.
  • Develop an early warning system to detect harassment of individuals and civic organizations, including those advocating for migrant rights and racial justice, to prevent their criminalisation. This system should prompt swift EU-level responses such as recommendations, dialogue, sanctions, and emergency funding. Additionally, collaborate with civil society to establish a ‘Rapid Response System’ (building on the existing EU’s external human rights defenders mechanism) offering helplines, legal aid, and temporary relocation to protect civil society since the first signs of attacks.

Signatories:

International and European organisations:

  1. AMERA International
  2. Amnesty International
  3. Borderline-europe Human Rights without Borders
  4. European Civic Forum
  5. European Network Against Racism (ENAR)
  6. EuroMed Rights
  7. FIDH (International Federation for Human Rights), in the framework of the Observatory for the Protection of Human Rights Defenders
  8. Front Line Defenders
  9. Greek Helsinki Monitor
  10. Human Rights Cities Network
  11. Institute of Race Relations
  12. International Service for Human Rights (ISHR)
  13. La Strada International
  14. Migreurop
  15. Minority Rights Group
  16. Netherlands Helsinki Committee
  17. Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants (PICUM)
  18. PRO ASYL
  19. Protection International
  20. Statewatch
  21. World Organisation Against Torture (OMCT), in the framework of the Observatory for the Protection of Human Rights Defenders

National organisations:

  1. Aditus Foundation, Malta
  2. Association Tunisienne des Femmes Démocrates (ATFD), Tunisia
  3. Associazione Ricreativa e Culturale Italiana (ARCI), Italy
  4. Cairo Institute for Human Rights (CIHRS), Egypt
  5. Center for Peace Studies, Croatia
  6. Center for Public Innovation, Romania
  7. Damascus Center for Human Rights Studies (DCHRS), Syria
  8. Focus on Labour Exploitation (FLEX, UK
  9. Gentium, Spain
  10. Greek Council for Refugees (GCR), Greece
  11. Hellenic League for Human Rights, Greece
  12. Human Rights Association (IHD), Turkey
  13. Hungarian Helsinki Committee, Hungary
  14. Irídia, Spain
  15. Irish Council for Civil Liberties, Ireland
  16. Legal Center for the Protection of Human Rights and the Environment – PIC, Slovenia
  17. Ligue des droits de l’Homme (LDH), France
  18. Network for Children’s Rights, Greece
  19. Tamkeen for Legal Aid and Human Rights, Jordan
  20. Vatra Psycho Social Center, Albania

Parallel Report on Greece’s compliance with the International Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women

GREEK HELSINKI MONITOR (GHM)
MINORITY RIGHTS GROUP – GREECE (MRG-G)
HUMANIST UNION OF GREECE (HUG)
COORDINATED ORGANIZATIONS AND COMMUNITIES
FOR ROMA HUMAN RIGHTS IN GREECE (SOKADRE)

Address: P.O. Box 60820, GR-15304 Glyka Nera Tel.: (+30) 2103472259 Fax: (+30) 2106018760
 e-mail: panayotedimitras@gmail.com website: https://greekhelsinki.wordpress.com


Parallel Report on Greece’s compliance with the International Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women

2 January 2024

This report was prepared for submission to the United Nations’ Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW) for the review of Greece during its 87th Session in February 2024. The text below follows CEDAW’s List of Issues Prior to Reporting for Greece adopted during its 79th session in November 2020 and comments on the subsequent Combined eighth and ninth periodic reports submitted by Greece under article 18 of the Convention, due in 2021 but submitted only in May 2023, along with its Annexes. References are made to the Observations by the GNCHR [Greek National Commission of Human Rights] on State’s draft reply to the list of issues prior to the submission of the combined Eighth and Ninth Periodic Report under the Convention on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW) dated April 2023 that CEDAW is urged to consult [Annex 1].

Greek Helsinki Monitor (GHM), founded in 1993, monitors, publishes, lobbies, and litigates on human and minority rights and anti-discrimination issues in Greece and, from time to time, in other European countries.

Minority Rights Group – Greece (MRG-G), founded in 1992, focuses on studies of minorities, in Greece and in the Balkans.

The Humanist Union of Greece (HUG), founded in 2010, aims to promote secularism and a humanist view of cultural, social and ethical values and to work for social and cultural progress.

The Coordinated Organizations and Communities for Roma Human Rights in Greece (SOKADRE) is a network founded in 2001; its members include 50 Roma communities and 5 Greek NGOs that have been working on Roma rights.

They have previously submitted reports to CEDAW in October 2020 with an addendum in November 2020ahead of the Pre-sessional working group in November 2012; alsoin June 2012 ahead of the Pre-sessional working group in August 2012, and in January 2013 ahead of Greece’s review in February 2013; and, finally, in July 2006 ahead of Greece’s review in February 2007; as well as in July 2002 ahead of Greece’s review in August 2002.

Report available on the UN CEDAW website here or below along with the three Annexes

UN human rights recommendations to Greece fully or partly accepted or just noted (i.e. rejected)

RACIST CRIMES WATCH - Παρατηρητηριο Ρατσιστικων Εγκληματων

Summary: 
Adoption of the final outcomes of the reports of the Universal Periodic Review Working Group, for Greece whose review took place in January 2022 — Under Agenda Item 6: Universal periodic review

Description: 
Adoption of reports by the Universal Periodic Review Working Group of Greece

SPEAKERS:
H.E. Mr Panayotis Stournaras, Ambassador, Permanent Representative of Greece (Additional Information)
Nepal, Mr. Amar Rai
Nigeria, Mr. Thompson Oyemade
Russian Federation, Ms. Guzal Khusanova
Saudi Arabia, Ms. Asma Al Farsy
South Africa, Ms. Portia Mngomezulu
Turkey, Ms. Muzaffer Uyav Gültekin
UNICEF, Ms. Anne Grandjean
Venezuela (Bolivarian Republic of), Mr. Félix Peña Ramos
Viet Nam, Mr. Pham Van Trung
Albania, Ms. Alnbiona Zeka
Algeria, Mr. Mohamed Bakir
Armenia, Mr. Andranik Hovhannisyan
Botswana, Mr. Gaolatlhe Pule
SOS Kinderdorf International, Mr. Stergios Sifnios
World Evangelical Alliance, Mr. Wissam Al Saliby
Defence for Children International, Ms. Cecile Pilot
Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants, Ms. Eleni…

View original post 175 more words

Draft report of the UN Working Group on the Universal Periodic Review: Greece

INACH Annual Report 2020

Εικόνα

INACH Annual Report 2020

2020 was a particular year in which the Covid-19 pandemic has shattered and weakened social, economic, and political life conditions in many continents. As the pandemic expanded, online phenomena of hate speech, fake news and conspiracy theories have increased dramatically almost everywhere. Indeed, the Internet and in particular social networks are a mirror which reflects as well as tends to exacerbate societies’ questions, debates, and above all failures and crisis. Covid-19 also had a huge impact on the way NGOs and civil society networks such as INACH usually work.

Yet, INACH’s Secretariat and the network quickly acted and reacted by re-organising all its activities in collaboration with its members to be able to continue to tackle all current phenomena of cyber-hate in an efficient way. Therefore, this year, INACH decided to take a different approach by providing online and accessible format when it comes to its events, training, projects, campaigns, and publications.

This annual report presents all the activities carried out by the network, its achievements, its recommendations as well as its plans. This report was conceived in order to offer a global and concise overview as well as to provide a deeper and extensive insight into the contributions of INACH’s Secretariat and the network.

Go check out the report here. 

Greek Helsinki Monitor’s main activities in 2020

1. Presentation on Greece’s compliance with the International Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women and Discrimination against women in Greece to be reviewed by UN CEDAW (NGO + NCHR reports)
 (they include a joint report, a joint addendum, and a joint presentation)

2. Communication to Human Rights Committee Theodoropoulos and others v. Greece filed on 5 July 2020 led to imposition of interim measures on 6 July 2020 ordering Greece not to evict these Roma families of Aspropyrgos until they are offered alternative accommodation (UN HRC letter available here). 

3. Situation in Greece – Briefing of CPT ahead of its visit to Greece (13 March 2020)

4. Committee on the Rights of the Child begins review of Greece: NGO and NCHR submissions and Oral statement to the UN CRC on Greece’s compliance with the Convention on the Rights of the Child
(they include a joint report, a joint addendum, and a joint presentation)

5. Freedom of religion in Greece at the ECtHR with Greek Helsinki Monitor involvement: the Papageorgiou, Dimitras and Papanikolaou cases (it includes a new case communicated to Greece in 2020 plus a late 2019 judgment with GHM third-party intervention – plus all freedom of religion ECtHR cases litigated by GHM in the past)

6. Communications to Committee of Ministers of Council of Europe on execution of ECtHR judgments

6a. Turkish and Macedonian minority associations:

[one more submitted recently and will be uploaded soon]

1377bis meeting (1-3 September 2020) (DH) – Rule 9.2 – Communication from an NGO (Greek Helsinki Monitor) (04/06/2020) in the case of BEKIR-OUSTA AND OTHERS group v. Greece (Application No. 35151/05) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)517]

1377th meeting (June 2020) (DH) – Rule 9.2 – Communication from an NGO (Greek Helsinki Monitor) (07/04/2020) in the cases of HOUSE OF MACEDONIAN CIVILIZATION AND OTHERS and BEKIR-OUSTA AND OTHERS v. Greece (Applications No. 1295/10, 35151/05) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)347]

6b. Human trafficking cases:

1390th meeting (December 2020) (DH) – Rule 9.1 Communication from the applicant (17/11/2020) in the case of T.I. and Others v. Greece (Application No. 40311/10) (L.E. group, 71545/12) [anglais uniquement]  

1383rd meeting (29 September – 1 October 2020) (DH) – Rule 9.1 Communication from the applicant (27/07/2020) in the case of T.I. and Others v. Greece (L.E. group) (Application No. 40311/10) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)781]

1377th meeting (June 2020) (DH) – Rule 9.2 – Communication from an NGO (Greek Helsinki Monitor) (18/05/2020) in the cases of Chowdury and Others and L.E. group v. Greece (Applications No. 21884/15, 71545/12) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)474]

1377th meeting (June 2020) (DH) – Rule 9.2 – Communication from an NGO (Greek Helsinki Monitor) (20/04/2020) in the case of Chowdury and Others v. Greece (Application No. 21884/15) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)410]

1377th meeting (June 2020) (DH) – Rule 9.1 Communication from the applicant (22/04/2020) in the cases of T.I. and Others and L.E. v. Greece (Applications No. 40311/10, 71545/12) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)398]

1369th meeting (March 2020) (DH) – Rule 9.1 Communication from the applicant (24/02/2020) in the case of T.I. and Others v. Greece (Application No. 40311/10) (L.E. group, 71545/12) [Anglais uniquement] [DH-DD(2020)197]

6. Hundreds of complaints on racist crimes and/or police violence (including pushbacks in Greek-Turkish land border or Aegean Sea) filed with prosecuting authorities in 2020 

UN queries Greece on discrimination against women (CEDAW)

The NGOs Greek Helsinki Monitor (GHM), Minority Rights Group – Greece (MRG-G), the Humanist Union of Greece (HUG), and the Coordinated Organizations and Communities for Roma Human Rights in Greece (SOKADRE) express their profound satisfaction that the UN Committee on the Elimination of Discrimination against Women included in its List of issues and questions prior to the submission of the eighth periodic report of Greece adopted on 13 November 2020 a large number of the issues and questions recommended by these NGOs in their related reports to UN CEDAW and the oral presentation they made before the Committee, the only Greek NGO present in that briefing. All that and other related material is available here.

______________________________________________________________________________

  CEDAW/C/GRC/QPR/8
 Advance unedited versionDistr.: General 17 November 2020   Original: English English, French and Spanish only

UN Committee on the Elimination of Discrimination
against Women

List of issues and questions prior to the submission of the eighth periodic report of Greece*

General

1.   Please provide information and statistics, disaggregated by age, disability, ethnicity, minority status and nationality, on the current situation of women in the State party to enable monitoring of the implementation of the Convention. In accordance with the State party’s obligations under articles 1 and 2 of the Convention and in line with target 5.1 of the Sustainable Development Goals, to end all forms of discrimination against all women and girls everywhere, as well as in the light of the Committee’s previous concluding observations (CEDAW/C/GRC/CO/7, paras. 21 (e), 22 (b) and 23 (b)),[1] please indicate how the State party intends to improve the collection and analysis of data pertaining to the areas covered by the Convention so as to support policymaking and programme development and to measure progress towards the implementation of the Convention and the promotion of substantive equality of women and men, including with regard to the specific areas covered herein.

Impact of the pandemic on women’s rights and gender equality

2.   In line with the Committee’s Guidance note on CEDAW and COVID-19 issued on 22 April 2020, please indicate the measures implemented by the State party in the context of the COVID-19 pandemic to redress long-standing inequalities between women and men by placing women at the centre of recovery as an economic diversification strategy; meet the needs and uphold the rights of women and girls, including those belonging to disadvantaged and marginalized groups, women in conflict or other humanitarian situations; and ensure that confinement either partial or total and post-crisis recovery plans do not relegate women and girls to stereotyped gender roles. Please indicate measures in place to ensure that all COVID-19 crisis response and recovery efforts: (a) address and are effectively aimed at preventing gender-based violence against women and girls; (b) guarantee that women and girls have equal participation in political and public life, decision-making about the recovery, economic empowerment and service delivery; and (c) seek to ensure that women and girls benefit equally from stimulus packages, including financial support for unpaid care roles, that are aimed at mitigating the socioeconomic impact of the pandemic. Please explain how the State party is ensuring that measures taken to contain the pandemic, such as restrictions on freedom of movement or physical distancing, do not limit access by women and girls, including those from disadvantaged and marginalized groups, to justice, shelters, education, employment and health care, including sexual and reproductive health services.

Constitutional, legislative and public policy framework

3.   In accordance with the State party’s obligations under articles 1 and 2 of the Convention, please provide information about legislative provisions recognizing multiple and intersecting forms of discrimination against women and explain how the legislation in place implements the State party’s obligations under the Convention concerning protection of women against all forms of discrimination. Please also indicate the legal remedies and compensation available to women who are subjected to any form of gender-based discrimination, particularly women belonging to ethnic or national minorities, Roma women, migrant, refugee or asylum-seeking women, women with disabilities, older women, and rural women and girls. Please provide information on progress made in the implementation of Article 11 of Law No. 4604/2019 on promoting substantive equality of men and women, which requires all ministries and public enterprises to incorporate gender-responsive budgeting and actions, and to report the data and outcome to the General Secretariat for Family Policy and Gender Equality. Please also provide information about new plans or strategies to achieve equality of women and men, including the human, technical and financial resources allocated for their implementation, and about specific programmes addressing the rights and situation of women belonging to minorities, Roma women, women with disabilities, and migrant, refugee and asylum-seeking women.

Women’s access to justice

4.   Please indicate whether free legal aid is available to women without sufficient means in all areas of law, in order to ensure their access to justice, and provide information about legal arrangements to facilitate the work of non-governmental organizations and other key stakeholders providing legal assistance to women in judicial proceedings, including those before the Constitutional Court (para. 11(d)). Please provide information about the number of complaints concerning gender-based discrimination and violence against women that have been received and processed by the Greek Ombudsman since 2016, disaggregated by age, rural or urban area, migrant, refugee or asylum-seeking status and disability. Please indicate whether the Greek Ombudsman has the authority to refer cases of gender-based discrimination against women to the courts. Please also explain the legal complaint procedures available to women in cases of discrimination by private actors, including enterprises or service providers. Please provide information about judgments in which the provisions of the Convention were applied, invoked and/or referred to directly, and efforts made to interpret national legislation in line with the Convention.

5.   Please indicate measures taken to facilitate reporting of cases of gender-based violence against women and girls, including domestic violence, sexual violence, harassment or other forms of gender-based violence perpetrated online. Please report on the number of prosecutions carried out in the past five years in cases of gender-based violence against women, disaggregated by age, offence, urban or rural area, sentence imposed and the relationship between the perpetrator and the victim. Please indicate the number of victims of gender-based violence, disaggregated by age, disability, ethnicity, national minority status and nationality, who have received reparations, psychological rehabilitation and compensation in the past five years.

National machinery for the advancement of women

6.   Please provide information about the human, technical and financial resources available to Greek National Commission for Human Rights (GNCHR), the General Secretariat of Gender Equality in the area of advancement of women and gender equality and the Observatory Mechanism to Monitor the Implementation of Gender Equality Policies in Public Activity (paras. 13 and 14 (a), (b) and (c)) and about the proportion of the annual increase or decrease (over the past five years) in the Government’s recurrent budget for gender equality. Please describe any measures taken to strengthen and further develop the national machinery for the advancement of women, including in the context of the COVID‑19 crisis, such as strengthened coordination arrangements. Please describe any efforts made to take into account the 2030 Agenda for Sustainable Development and the Beijing Platform for Action in the State party’s measures to give effect to the Convention. Please provide information about the mechanisms of the national machinery for the advancement of women to ensure gender mainstreaming at the ministerial and local government levels, as well as across all sectors of policy-making. Please also inform the Committee about strategies in place for monitoring gender budgeting and their impact on women’s rights. Please provide information about the number of registered non-governmental organizations (national and international) that promote women’s human rights and describe the formal procedures established by the national machinery to consult women’s civil society organizations in the development of strategies and plans for gender equality and the empowerment of women and to ensure their participation in the mechanisms for implementing and monitoring such strategies and plans. Please provide specific information about budget allocations and methodologies to engage with organizations of Roma women, migrant, refugee and asylum-seeking women, women with disabilities and rural women.

Temporary special measures

7.   Please provide information about policies, programmes and plans on the development of temporary special measures to achieve substantive equality of women and men, particularly with reference to the participation of women in public decision-making and political life, and to promote women’s equal representation in all areas of the Convention where they are underrepresented or disadvantaged, including education and employment, in accordance with article 4 (1) of the Convention and the Committee’s general recommendation No. 25 (2004) on temporary special measures. Please elaborate on the groups of women targeted by temporary special measures, the short- and long-term goals of such measures and whether they have been implemented in the public and the private sector, as well as the budget allocated and the time frames for implementing such measures. Please also inform the Committee about temporary special measures adopted to address multiple and intersecting forms of discrimination against women with disabilities, refugee and asylum-seeking women, Roma women, older women, lesbian, bisexual and transgender women and women belonging to minorities.

Stereotypes and harmful practices

8.   Please provide information on steps taken to adopt a comprehensive strategy to eliminate patriarchal attitudes and stereotypes that discriminate against women (para. 19 (a)). Please provide information about: (a) measures taken to expand public education programmes on the negative effects of discriminatory stereotypes about the roles and responsibilities of women and men in the family and in society, in particular in rural and isolated areas in the archipelago; (b) innovative measures taken that target the media to strengthen understanding of the concept of equality of women and men and to use the education system to enhance a positive and non-stereotypical portrayal of women and men (para.19 (b) and (c)). Please also inform on programmes to combat gender stereotypes in the media and in education. With reference to joint general recommendation No. 31 of the Committee/general comment No. 18 of the Committee on the Rights of the Child (2019) on harmful practices, please provide information on measures to provide redress for girls who have entered into child and/or forced marriages, rehabilitation and counselling services available to them and mechanisms to track cases of child and/or forced marriages, and the number of prosecutions and convictions of perpetrators in the reporting period. Please provide specific examples of the implementation of policies or measures that have contributed to increased understanding of sharing of domestic and family responsibilities between women and men, promoted concepts of gender equality in line with the Convention and countered attitudes that undermine the achievement of gender equality. Please provide information on the cooperation with women’s civil society organizations and the private sector on measures to eradicate discriminatory gender stereotypes and about the monitoring of the implementation of these measures.

Gender-based violence against women

9.   With reference to the Committee’s general recommendation No. 35 (2017) on gender-based violence against women, updating general recommendation No. 19, please provide information on provisions defining all forms of gender-based violence against women, including physical, psychological, sexual and economic violence, as criminal offences in the Criminal Code. Please provide information on measures taken to ensure that police officers and prosecutors refrain from turning away alleged victims of gender-based violence. Please also inform the Committee on measures envisaged to revise police practices that may deter women from seeking protection from the authorities in cases where they have been subjected to or are at risk of gender-based violence. Please describe strategies to identify instances of hate speech and incitement to gender-based violence against women belonging to minorities and migrant, refugee or asylum-seeking women, and provide information on the number of prosecutions and convictions of perpetrators of hate speech and incitement to gender-based violence against women during the reporting period. Please inform on specific protective measures adopted to prevent and respond to sexual and gender-based violence against refugee, asylum-seeking and migrant women and girls, especially those held in reception and identification centres at “hotspots”, other reception centres and other immigration detention facilities. Please indicate the proportion of women aged 15 to 49 years subjected to physical or sexual violence by an intimate partner in the past three years (disaggregated by urban or rural area, ethnicity, five-year age group and employment status). Please describe national strategies or programmes implemented during the reporting period to prevent gender-based violence against women and girls in the public and private spheres, partnerships with civil society actors to monitor and evaluate the implementation of such strategies or programmes, and the progress achieved. Please also provide information on the steps taken to ensure the meaningful participation of women’s rights organizations, in particular those working on behalf of disadvantaged and marginalized groups of women, in the implementation and monitoring of the Law related to gender-based violence against women. Please describe measures adopted by the State party to address the numerous reports by women of excessive use of force, including torture and ill-treatment, by law enforcement officials.

10. Please report on the number of shelters and crisis centres throughout the State party and the human, technical and financial resources allocated to them. Please provide information on measures aimed at increasing the accessibility of shelters for women with disabilities and on the legal and psychosocial counselling available to them. Please also inform the Committee about efforts undertaken to establish a unified mechanism for the systematic collection of statistical data on the incidence of gender-based violence against women in the State party.

Trafficking and exploitation of prostitution

11. With reference to the Committee’s general recommendation No. 38 (2020) on trafficking in women and girls in the context of global migration, the Committee’s previous concluding observations (paras. 22 and 23), and information from alternative sources, indicating difficulties in the State party’s identification of victims of trafficking, including children, please provide information about the current legislation, public policies and action plans to combat trafficking in persons. Please inform on the progress made in the investigation into the whereabouts of over 500 girls and boys, mostly Albanian Roma, forced to beg in the streets, who had been rounded up by the police in Athens prior to the 2004 Olympic Games and had disappeared from Agia Varvara, a State-run care home. Please provide information on the 2019 revised Criminal Code and on the introduction of mitigating circumstances for cases of trafficking and on the possibility for an alleged perpetrator of plea bargaining. Please also report on: (a) existing mechanisms and the human, technical and financial resources allocated to identifying women and girls who are victims of trafficking and exploitation during the reporting period; (b) the number of detected women and girls who are victims of trafficking, disaggregated by age, country of origin, minority status and migrant, refugee or asylum-seeking status; (c) the number of investigations, prosecutions and sentences imposed on perpetrators of trafficking in women and girls during the reporting period; and (d) the type of redress and reparations provided to women and girls who are victims of trafficking, including psychosocial support, crisis and housing shelters, compensation and restitution.

12. Please indicate the measures taken to prevent trafficking in women and girls for purposes of sexual and labour exploitation, particularly migrant and refugee women, and about legislative and policy measures to facilitate women’s access to formal employment. Please describe efforts undertaken to cooperate with countries of origin of trafficking in women and girls in identifying and combating the root causes of trafficking, including low socioeconomic status, poverty and armed conflict. Please also inform the Committee about the introduction of gender-sensitive safeguards in migration and asylum procedures. Please report on programmes available to enable women to leave prostitution regardless of their country of origin, age, minority status or other grounds.

Participation in political and public life

13. Please provide information on measures taken, including temporary special measures, to promote equal representation of women in political and public life (para. 25). Please provide updated data on the representation of women in political and public life, including in relation to the most recent national, regional and municipal elections, the foreign service and in international organizations. Please provide information about measures taken to better understand and address the barriers to the representation of women in the political sphere. Please indicate whether concrete goals and timelines have been adopted, including for women belonging to ethnic minority groups, for example, through statutory quotas for Parliament, political parties, senior government positions, public administration and the foreign service. Please also elaborate on the outcomes achieved, supported by data. Please describe the State party’s legal framework with regard to political harassment and measures to promote the political participation of women on an equal basis with men. Please indicate measures implemented by the State party to support women candidates in campaigning for elections. Please provide information on training provided on gender equality for politicians, journalists, teachers, local officials and civil society leaders (para. 25 (c)).

Education

14. Please provide information on: (a) the enrolment at all levels of  education and in vocational training of women and girls in urban and rural areas; (b) the proportion of female students and graduates in science, technology, engineering  and mathematics (STEM) and in information and communication technologies (ICT); (c) measures to promote women’ and girls’ choice of non-traditional fields of education and career paths; (d) the programmes and budget allocations for developing scholarships and study grants targeting women; and (e) the criteria for distributing education grants among women belonging to marginalized groups. Please provide information about continuing education, the percentage of women therein and scholarships available to them. Please also provide statistics on the enrolment rates of girls with disabilities in mainstream schools and special schools, and measures taken to ensure their access to good-quality inclusive education. Please provide information about education on sexual and reproductive health and rights in accessible formats, including measures to review school curricula to include awareness-raising on gender equality and to eliminate sexist stereotypes in education.

Employment

15. Please provide information on the measures taken to reduce the persistent gender wage gap, particularly in the private sector, which, among other things, has an adverse effect on women’s pension benefits. Please provide information, disaggregated by age, urban or rural area and disability, about: (a) the nationwide employment rate of women and women’s employment across the different sectors of economy; and (b) the unemployment rate of women compared with that of men, the number of women in the informal sector of economy and measures taken to address unemployment among women, as well as the impact of pregnancy and short-term contracts on job security for women. Information shows that only the 30.7% of women hold a full-time position and that twice as many women (14%) as men (7%) work part-time. Please provide information on measures taken to reduce horizontal and vertical occupational segregation and address the concentration of women in part-time and low-paid jobs. Please provide information on measures taken to eliminate discrimination in the labour market against mothers and pregnant women in relation to hiring, career advancement, conditions of employment, pay and denial of paid maternity leave, particularly in the private sector. Please indicate the current coverage of childcare facilities and support in the community for women and men with parental responsibilities, in rural and urban areas.

16. Please explain the legal framework concerning retirement and disability pensions and specific measures aimed at increasing women’s access to social protection schemes, including non-contributory schemes targeting women with disabilities or women from marginalized groups, during the reporting period. Please provide information on concrete measures taken to ensure access to formal employment for migrant, asylum-seeking, refugee, Roma women, as well as women with disabilities and other marginalized groups of women. Please also provide data on the number of migrant women employed as domestic workers and information on measures taken to ensure that women migrant domestic workers are guaranteed the same level of protection and benefits as other workers. Please inform the Committee on steps taken to ratify the Domestic Workers Convention, 2011 (No. 189), of the International Labour Organization.

Health

17. With regard to the recommendations of the Committee (para. 31 (c)), please provide information on progress made towards the adoption and implementation of a comprehensive programme on sexual and reproductive health and rights and on the allocation of human, technical and financial resources for the implementation of such a programme. Please also provide detailed information on steps taken to ensure the free, active and meaningful participation of women’s organizations, in particular those working on women’s sexual and reproductive health and rights, in awareness raising on issues pertaining to women’s health. Information before the Committee shows that over half of the births in Greece occur by caesarean section (C-section), placing the State party as one of the countries with the highest prevalence of C-sections performed without medical necessity worldwide. Please provide information on measures taken to reduce excessive reliance on C-sections, including by training medical personnel on natural birth and introducing stricter controls on the use of C-sections.

18. Please elaborate on the steps taken to ensure unimpeded and effective access to legal abortion and post-abortion services for all women in the State party, including by ensuring mandatory referrals in cases of conscientious objections by institutions; to ensure that information provided by health-care professionals to women seeking abortion is science-based and covers the risks of having or not having an abortion; and to ensure the confidentiality of the personal data of women and girls seeking abortion. Please provide information on the safeguards implemented to ensure access to appropriate and safe childbirth procedures that are in line with adequate standards of care, respect for women’s autonomy and the requirement of free, prior and informed consent.

Economic empowerment of women

19. Please provide information on measures taken during the reporting period to identify and provide assistance to women disproportionately affected by austerity measures. Please also provide information about: (a) women’s access to bank loans in urban and rural areas during the reporting period; (b) measures to support women entrepreneurs throughout the State party, start-up businesses owned by women and women beneficiaries of finance schemes for businesses, including microcredits and appropriate technology for establishing and developing small and medium-sized enterprises, disaggregated by urban or rural area, age, disability and migrant, refugee or asylum-seeking status; and (c) the levels of poverty affecting women of all ages and measures to combat the social exclusion of women, particularly older women.

Rural women

20. Please provide information on measures adopted during the reporting period with the aim of increasing rural women’s access to land ownership. Please provide information about: (a) legal and policy frameworks to protect the natural environment and rural women’s livelihoods; and (b) mechanisms to mainstream gender equality and consult rural women organizations regarding the protection and management of natural and other assets and water supply.

Disadvantaged and marginalized groups of women

21. In view of the intersecting forms of discrimination against disadvantaged and marginalized groups of women in the State party, please provide information about the situation of:

                    (a)          Migrant, refugee and asylum-seeking women. Please indicate the measures taken to ensure the protection of all migrant women, including undocumented migrant women, who are at particular risk of violence. Please report on the efforts made to strengthen labour inspections of workplaces of migrant women, including private households. Please mention, and include examples of, efforts to take an inclusive and non-selective approach in upholding the principle of non-refoulement and a gender-sensitive approach to the continuing refugee inflows and asylum claims, including in procedural matters, in line with the rights covered in the Convention and in the Committee’s general recommendation No. 32 (2014) on the gender-related dimensions of refugee status, asylum, nationality and statelessness of women. Please also provide information about: (i) measures taken to combat discrimination against migrant, refugee and asylum-seeking women, particularly with regard to their access to education, employment, health care and housing; (ii) measures to ensure the accessibility of safe houses, crisis centres and maternal homes and to provide women referred to such facilities with interpretation services; (iii) reintegration services set up during the reporting period and about the results achieved; and (iv) international cooperation programmes at the regional or international levels aimed at addressing the vulnerability of migrant and asylum-seeking women and ensuring the safety of women facing deportation to their country of origin;

                    (b)          Roma women. Please provide information on the steps taken to review laws and policies on land and housing, with the participation of Roma women, to ensure that they can fully enjoy their rights to adequate housing, education and family and private life without discrimination and fear of segregation, forced eviction and displacement. Please report on efforts made to establish and enforce a strict code of conduct for police to effectively ensure respect for women’s human rights in all police operations;

                    (c)          Women with disabilities. Please provide information on measures taken to include women and girls with disabilities in all policies and strategies to promote equal opportunities for women and men, in particular with regard to education, employment, access to justice, protection against violence and access to sexual and reproductive health care services and poverty reduction programmes. Please also report on how free and informed consent is ensured for women with disabilities prior to any medical treatment and on any existing exceptions to that universal right. Please indicate the measures adopted to protect women with disabilities living in institutions from violence and abuse and to eliminate practices involving physical and mechanical restraints.

Marriage and family relations

22. With reference to the Committee’s previous concluding observations (para. 37) please inform on steps taken to: (a) fully harmonize the application of local Sharia law and the ordinary laws in the State party with the provisions on non-discrimination of the Convention, in particular with regard to marriage and inheritance; (b) strengthen enforcement efforts to prohibit polygamy and child and forced marriages, in line with joint general recommendation No. 31 of the Committee/general comment No. 18 of the Committee on the Rights of the Child (2014) on harmful practices; (c) train legal professionals, including the judiciary, as well as ethnic communities and religious leaders on the Convention and the Committee’s general recommendations; (d) review the Family Law with a view to extending existing legal provisions to couples living in de facto unions, including same-sex unions, and introducing provisions regulating the distribution of property to ensure women’s equal share in all property accumulated during the union. Please explain the current legislative framework concerning marriage and family relations, in particular how it guarantees that women and men have equal rights and responsibilities during marriage, at its dissolution and in all family matters, including inheritance, property rights and child custody. Please specify if there is any subsidy available for single-parent families in the absence of child maintenance payments.

Climate change

23. In the light of information about the impact and vulnerability of the State party to natural disasters, such as floods and forest fires, which are expected to occur more frequently owing to climate change, please describe how women’s organizations are consulted and participate in decision-making procedures regarding climate change with the aim of establishing legal frameworks on climate change adaptation and disaster risk reduction that are responsive to gender equality and the rights of women, in line with the Committee general recommendation No. 37 (2017) on gender-related dimensions of disaster risk reduction in the context of climate change.

Sustainable Development Goals

24. Please provide information about measures taken to integrate a gender perspective into all efforts aimed at achieving the Sustainable Development Goals.

Additional information

25. Please provide any additional information deemed relevant with regard to legislative, policy, administrative and any other measures taken to implement the provisions of the Convention and the Committee’s concluding observations since the consideration of the previous periodic reports, in 2015. Such measures may include recent laws, developments, plans and programmes, recent ratifications of human rights instruments or any other information that the State party considers relevant. Please note that, further to the issues raised herein, the State party will be expected, during the dialogue, to respond to additional questions relating to areas covered by the Convention.


*  Adopted by the pre-sessional working group on 13 November 2020.

[1]  Unless otherwise indicated, paragraph numbers refer to the Committee’s previous concluding observations.